| 1 |
Giriş Dersi: Azınlık Kavramı, Ulus Devletler Sonrası Avrupa’da Azınlıkların Tanımlanması (Ders içeriği nelerden ibarettir? Azınlık ne demektir? Bir devletin azınlıkları hangi ölçülere göre belirlenir? Sosyolojik, siyasi ve tarihi tanımlar aynı anlama gelir mi? Öğrenci dersten neler öğrenebilir, derse nasıl katılması gerekir?) |
| 2 |
Lozan Antlaşması’na Göre Türkiye’de Azınlıklar ve Azınlıklarla İlgili İlk Uygulamalar (Lozan Antlaşması’na göre azınlıkların tanımı. Türkiye Cumhuriyeti’nin azınlık tanımının Osmanlı millet sistemi ile benzerlikleri var mıdır? Türkiye’nin azınlıklarla ilgili temel politikası Türkleştirme midir? 1924 Anayasası. Medeni Kanun.) Okuma listesi: Ali Güler, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Azınlıklar, Ankara: Berikan Yayınevi, 2009, s. 177-207. Baskın Oran, Türkiye’de Azınlıklar: Kavramlar, Teori, Lozan, İç Mevzuat, İçtihat, Uygulama, İstanbul: İletişim Yayınları, 2004, s. 63-82. Haktan Birsel, Lozan’dan AB Sürecine Türkiye’nin Azınlık Politikaları, İstanbul: IQ Kültür-Sanat Yayıncılık, 2011, s. 139-156. Okuma tavsiyesi: Levent Ürer, Azınlıklar ve Lozan Tartışmaları, İstanbul: 2003, Derin Yayınları. |
| 3 |
Atatürk Döneminde Azınlıklar (Atatürk’ün azınlık sorununa yaklaşımı. Hilafetin kaldırılması sonrası patrikhaneler ve hahamhane sorunu. Hilafetin kaldırılması patrikhanelerin ve hahambaşılığın da kaldırılmasını gerektirir miydi? Atatürk’ün, gayrimüslimlerin dinî ve idari kurumlarına yönelik söylemleri. Mütareke döneminde yaşananlar, Atatürk’ün azınlıklarla ilgili tavrında belirleyici olaylar mı idi? Azınlık kurumlarının Lozan’da belirlenen kimi imtiyazlarının lağvı. Memuriyet Kanunu. Türk Vatandaşlığı Kanunu.) Okuma listesi: Süleyman Beyoğlu, “Atatürk’ün Bakış Açısıyla Azınlıklar”, Doğumunun 125. Yılında Mustafa Kemal Atatürk Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, (15-18 Mayıs 2006, Ankara), Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, 2011, s. 229-269. Haktan Birsel, Lozan’dan AB Sürecine Türkiye’nin Azınlık Politikaları, İstanbul: IQ Kültür-Sanat Yayıncılık, 2011, s. 156-193. Okuma tavsiyesi: Rıfat N. Bali, Azınlıkları Türkleştirme Meselesi: Ne İdi? Ne Değildi?, İstanbul: Libra Yayıncılık, 2014. |
| 4 |
Yahudilerle İlgili İdari Düzenlemeler ve 1934 Trakya Olayları (Avrupa’daki Yahudi karşıtlığı Türkiye’ye doğrudan etki etti mi? Basında Yahudi karşıtlığı: Orhun Dergisi ve Nihal Atsız. Milli İnkılap Dergisi ve Cevat Rıfat Atilhan.) Okuma listesi: Halûk Karabatak, “Türkiye Azınlık Tarihine Bir Katkı: 1934 Trakya Olayları ve Yahudiler”, Tarih ve Toplum, Cilt: 25, Sayı: 146, Şubat 1996, s. 4-16. Stanford J. Shaw, Osmanlı İmparatorluğu’nda ve Türkiye Cumhuriyeti’nde Yahudiler, (Çeviren: Meriç Sobutay), İstanbul: Kapı Yayınları, 2008, s. 393-438. Ayner Levi, Türkiye Cumhuriyeti’nde Yahudiler, İstanbul: İletişim Yayınları, 2010, s. 24-130. Okuma tavsiyesi: Rıfat N. Bali, 1934 Trakya Olayları, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2008. |
| 5 |
Ermenilerin Dini ve Sivil Kurumlarının İdaresine Dair Düzenleme ve Yönetmelikler (Azınlık makamlarının cemaatlerine karşı hukuki yetkileri olabilir mi? Patrikhanenin aile hukukuna ait yetkilerinin kaldırılması. Medeni Kanun. Patrikhane sivil meclisinin feshi. Ermeni azınlık vakıfları ve diğer sivil kurumlar nasıl idare edilecek? Patrikhane idaresinde yapılan değişiklikler Lozan Antlaşması’yla çelişir mi?) Okuma listesi: Ramazan Erhan Güllü, Ermeni Sorunu ve İstanbul Ermeni Patrikhanesi (1878-1923), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2015, s. 569-577. 75. Yılda Türkiye Ermenileri, (Hazırlayanlar: Krikor Damadyan – Avedis Arzuman – Silva Kuyumcuyan – Vağarşag Seropyan – Kenan Yenice), İstanbul, (Yayınlayan: Türkiye Ermenileri Cemaati 75. Yıl Tertip Heyeti), 1998, s. 3-28. Okuma tavsiyesi: Cafer Ulu, Türkiye Cumhuriyeti’nde Ermeniler, Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayını, 2012. |
| 6 |
Rumların İdaresi İle İlgili Düzenlemeler ve Yunanistan – Rum Patrikhanesi – Türk Ortodoks Patrikhanesi İlişkileri (Patrikhane ve Rum ahali ile mütareke döneminde yaşanan çatışmaların azınlık politikalarına etkisi nasıl oldu? Devlet – patrikhane ilişkileri normalleşebilir miydi? Patrikhaneyi etkisizleştirme çabaları. Papa Eftim ve Türk Ortodokslar. Tüm Hristiyanları tek çatıda birleştirme düşüncesi. Anadolu Patrikliği kurma teşebbüsü.) Okuma listesi: Ramazan Erhan Güllü, Patrik Meletios Metaksakis ve İstanbul Rum / Ortodoks Patrikhanesi (1921-1923), İstanbul: Ötüken Neşriyât, 2017, s. 300-313. Elçin Macar, Cumhuriyet Döneminde İstanbul Rum Patrikhanesi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2004, s. 117-180. Okuma tavsiyesi: M. Murat Hatipoğlu, Yakın Tarihte Türkiye ve Yunanistan 1923-1954, Ankara: Siyasal Kitabevi, 1997. |
| 7 |
Sınav haftası : Azınlık Statüsünün Dışında Kalan Gayrimüslim Gruplar ve İdareleri (Azınlık kabul edilmeyen gayrimüslim topluluklar: Bulgarlar, Süryaniler, Nasturiler, Keldaniler vs. Bu toplulukların azınlık statüsü dışında kalmaları Lozan’a aykırı değil miydi? Bu gruplar dinî ve sivil kurumlarını hangi statü ile idare edeceklerdi? Azınlık ve yabancı statüleri gayrimüslimler için benzer anlamda kullanılabilir mi?) Okuma listesi: Mustafa Oral, “Mardin’in Son Süryani Kadim Patriği Mor İgnatios İlyas Şakir Efendi (1867-1932)”, Makalelerle Mardin IV – Önemli Simalar – Dini Topluluklar, (Hazırlayan: İbrahim Özcoşar), İstanbul 2007, s. 269-297. Veysi Akın, “Türkiye Cumhuriyeti İle Bulgaristan Arasında Siyasi İlişkilerin Kurulmasında 1925 Dostluk Antlaşması’nın Yeri ve Önemi”, Trakya Üniversitesi Balkan Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Cilt: I, Sayı: 1, Edirne, Aralık 2012, s. 41-56. Okuma tavsiyesi: Georgi P. Kostandov, İstanbullu Bulgarlar ve Eski İstanbul: Geçmişten Günümüze Osmanlı Bakiyesi Bulgarlar Üzerine Bir Araştırma 1800-2000, (Yayına Hazırlayan: Ayşegül İzer), İstanbul: Kreatif Yayınları, 2011. |
| 8 |
İkinci Dünya Savaşı Döneminde Azınlıklar ve Varlık Vergisi (İkinci Dünya Savaşı, Türkiye’nin azınlık politikalarına doğrudan tesir etti mi? Varlık Vergisi bir azınlık vergisi miydi? Dönemin ekonomik şartları nasıldı? Karaborsa. Haksız mal edinimi. Gayrimüslim mallarına yönelik genel politika ve tavırlar.) Okuma listesi: Necati Aksanyar – Murat Biçer, “II. Dünya Savaşında Çıkarılan Varlık Vergisi’nin Türk Basınında ve Kamuoyunda Yansımaları”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 21, Ağustos 2008, s. 379-397. Nevin Coşar, “Varlık Vergisi Konusundaki Yolsuzluk Söylentileri”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 58, Sayı: 2, 2003, s. 1-27. Haktan Birsel, Lozan’dan AB Sürecine Türkiye’nin Azınlık Politikaları, İstanbul: IQ Kültür-Sanat Yayıncılık, 2011, s. 211-223. Okuma tavsiyesi: Cahit Kayra, Savaş, Türkiye ve Varlık Vergisi, İstanbul: Tarihçi Kitabevi, 2015. |
| 9 |
Çok Partili Hayata Geçiş ve Türkiye’de Yaşanan Sosyal/Siyasi Olaylar İçinde Azınlıklar (Çok partili siyasi hayat azınlık politikalarına doğrudan yansıdı mı? Azınlıklar ilk olarak ne zaman Meclis’e vekil gönderdiler? Türkiye’nin uluslararası ilişkilerdeki siyasetinde azınlık politikası etkili miydi? Demokrat Parti ve Azınlıklar.) Okuma listesi: Dilek Güven, Cumhuriyet Dönemi Azınlık Politikaları ve Stratejileri Bağlamında 6-7 Eylül Olayları, (Çeviren: Bahar Şahin), İstanbul: İletişim Yayınları, 2017, s. 146-168. Haktan Birsel, Lozan’dan AB Sürecine Türkiye’nin Azınlık Politikaları, İstanbul: IQ Kültür-Sanat Yayıncılık, 2011, s. 226-241. Okuma tavsiyesi: Fatih Akın, Türkiye’de Azınlık Politikaları ve 6-7 Eylül Olayları, İstanbul: Kum Saati Yayınları, 2011. |
| 10 |
Kıbrıs’ta Türk-Rum Çatışmalarının Türkiye’ye Yansımaları ve 6 – 7 Eylül 1955 Olayları (Kıbrıs Sorunu ve Türkiye’de yaşayan Rumlar. Rumlar uluslararası politikada bir denge unsuru mu idiler? Londra Konferansı. Basının olaylardaki rolü. Zararların tazmini. Yassıada Mahkemelerinde 6-7 Eylül Olayları.) Okuma listesi: Süheyla Göktürk, “1955 Londra Konferansı ve 6-7 Eylül Olaylarının Kıbrıs Türk ve Rum Basınındaki Yansımaları”, Türk Basın Tarihi Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, Ankara: Atatürk araştırma Merkezi Yayını, 2018, Cilt: 2, s. 1525-1562. Şerif Demir, “Adnan Menderes ve 6-7 Eylül Olayları”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, Cilt: 6, Yıl: 2007, Sayı: 12, İstanbul 2010, s. 37-63. Okuma tavsiyesi: Dilek Güven, Cumhuriyet Dönemi Azınlık Politikaları ve Stratejileri Bağlamında 6-7 Eylül Olayları, (Çeviren: Bahar Şahin), İstanbul: İletişim Yayınları, 2017. Serdar Sakin – Sabit Dokuyan, Kıbrıs ve 6-7 Eylül Olayları, İstanbul: IQ Kültür-Sanat Yayıncılık, 2010. |
| 11 |
Rumlarla İlgili Olarak Yaşanan Diğer Problemler ve 1964 Göçü (İkamet, Ticaret ve Seyr-i Sefain Mukavelanamesi’nin feshi. Türkiye’de yaşayan Yunan uyruklu Rumlar. Türkiye mukaveleyi Rumların göç etmesini istediği için kasıtlı olarak mı iptal etmişti? Patrikhanenin süreçteki tavrı. Kıbrıs’ta yaşanmaya devam eden hadiselerin meseleye etkisi.) Okuma listesi: Elçin Macar, Cumhuriyet Döneminde İstanbul Rum Patrikhanesi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2004, s. 199-223. Kenan Arınç, “Türk-Yunan anlaşmazlığına Jeopolitik ve Jeostratejik Bir Yaklaşım”, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 7, 1997, s. 127-156. Okuma tavsiyesi: Hülya Demir – Rıdvan Akar, İstanbul’un Son Sürgünleri, İstanbul: İletişim Yayınları, 1994. |
| 12 |
Batı Trakya Türk Azınlığının Durumu ve Türkiye’deki Azınlıklarla Karşılaştırılması (Mütekabiliyet. Türkiye’de Rumlarla ilgili yaşanan problemlerin Batı Trakya’ya yansıması. Batı Trakya’nın sembol ismi Sadık Ahmet ve mücadelesi. Müftü Seçimi. Azınlık okulları ve vakıfları. Toprak meselesi. 240 İmam Yasası.) Okuma listesi: Gözde Kılıç Yasin, “Mütekabiliyet İlkesi Çerçevesinde Batı Trakya Türklerinin Hakları”, Dünden Bugüne Batı Trakya Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, İstanbul: Türk Ocakları İstanbul Şubesi Yayını, 2016, s. 135-146. Yusuf Sarınay, “Lozan Antlaşması’na Göre Türkiye’de Patrikhane ve Yunanistan’da Müftülük Sorunu”, Dünden Bugüne Batı Trakya Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, İstanbul: Türk Ocakları İstanbul Şubesi Yayını, 2016, s. 149-156. Ali Hüseyinoğlu, “Batı Trakya’da Dini Özerklik Bağlamında 240 İmam Yasası”, Dünden Bugüne Batı Trakya Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, İstanbul: Türk Ocakları İstanbul Şubesi Yayını, 2016, s. 157-170. Okuma tavsiyesi: Batı Trakya Azınlığı İnsan Hakları ve Belgeler, Ankara: Batı Trakyalılar Derneği Yayını, 1987. (Yazar ismi belirtilmemiş, kolektif yayın) |
| 13 |
Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Giriş Süreci ve Azınlıklar (AB Süreci Türkiye’nin azınlık tanımı değiştirebilir mi? AB kurallarına göre Türkiye’de etnik azınlık var mıdır? Kopenhag kriterleri ve azınlıklar. AB’ye göre azınlık dilleri. Siyasi ve Medeni Haklar Sözleşmesi. Ulusal Azınlıkların Korunması Çerçeve Sözleşmesi.) Okuma listesi: Bilâl Eryılmaz – Mücahit Bektaş, “Lozan Perspektifinden Türkiye’de Azınlık Politikaları (1923-2016)”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, Eylül 2017, s. 25-50. Haktan Birsel, Lozan’dan AB Sürecine Türkiye’nin Azınlık Politikaları, İstanbul: IQ Kültür-Sanat Yayıncılık, 2011, s. 307-362. Okuma tavsiyesi: Ülkü Bilgin, Azınlık Hakları ve Türkiye, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2007. |
| 14 |
Günümüzde Azınlıkların Durumları; Sorunlar ve Çözüm Önerileri (Türkiye mevcut azınlık tanımı ve politikası ile AB sürecini sürdürmeye devam edebilir mi? veya Türkiye AB’nin şartlarını tercih edip azınlık politikasını değiştirebilir mi? Her iki politikanın Türkiye’ye yararları ya da zararları neler olabilir?) |
