| 1 |
Giriş (Dersın icerigi nedir? Bir bilim dalı olarak tarih yazıcılığının günümüze degin geçirdiği gelişim hangi baglamda ele alinacaktir? Bilim felsefesi ve tarih felsefesinin derse katkisi hangi yonde olacaktir?) |
| 2 |
Bilim ve Metod: Araştırma Konusu, Prensipler, Problematik (Bilim nedir? Kadim ve modern bilim anlayisi nasil aciklanir? Tarihte temel arastirma yontemleri nelerdir ve problem cercevesi nasil cizilir?) Okuma listesi: Alan Chalmers, Bilim Dedikleri, çev. Hüsamettin Arslan, Ankara 1990. Julien Freud, Beşerî Bilim Teorileri, çev. B. Yediyıldız, Ankara 1991. Okuma tavsiyesi: Leon Halkın, Tarih Tenkidinin Unsurları, çev. B. Yediyıldız, Ankara 1989. |
| 3 |
Tarihin Sahnesi: Varoluş ve Yokoluş Arasında Hayat (Antik Donemde tarih yazimina iliskin ilk ornekler kimler tarafindan verilmistir? Tarihte zaman boyutu nasil olusmustur? Tek Tanrili dinlerin tarih yaziciligina etkisi hangi boyutta gerceklesmistir?) Okuma listesi: Doğan Özlem, Tarih Felsefesi, İstanbul 1992. Şaban Teoman Duralı, "Metafizik Sorunu", Kutadgubilig, 2 (Ekim 2002), 7-47. Okuma tavsiyesi: Şahin Uçar, İnsanın Yeryüzü Macerası, İstanbul 2002. |
| 4 |
İlim İlim Bilmektir: Kadim Dünyada İlim ve Âlim (Roma Imparatorlugu`nun ikiye ayrilisinin yarattigi kaos ortami ve Hristiyanligin yayilisi Avrupa ekseninde tarih yaziciligini hangi boyuta tasimistir? Tarihte periyodlama ve kronoloji biliminin ilk ornekleri kimler tarafindan verilmistir?) Okuma listesi: H.P. Rickman, Anlama ve İnsan Bilimleri, çev. M. Dağ, Samsun 2000. Richard E. Palmer, Hermenötik, çev. İ. Görener, İstanbul 2002. Okuma tavsiyesi: Burhanettin Tatar, "Tarihsel Bilincin Zamansallığı ve Rivayetselliği", Tezkire, 20 (Nisan-Mayıs 2001), 71-81. |
| 5 |
Âlemi Okumak Olarak İlim: Mana ve Mazmun (Bilginin amacı nedir? Kadim dünyanın ve modernitenin bilgiye bakışındaki ayrılıklar ve devamlılıklar nelerdir?) Okuma listesi: Şahin Uçar, Varlığın Mana ve Mazmunu, İstanbul 1995. Keith Jenkins, Tarihi Yeniden Düşünmek, çev. B. S. Şener, Ankara 1997. Okuma tavsiyesi: Paul Ricouer, "Anlamlı Eylemi Bir Metin Gibi Görmek", Toplum Bilimlerinde Yorumcu Yaklaşım, der. P. Rabinow- W. Sullivan, çev. T. Pala, İstanbul 1990, 27-44. |
| 6 |
İlim Kendini Bilmektir: Mikrokozmos Olarak İnsan (Tarih felsefesine iliskin temel yaklasimlar ve tartismalar nelerdir? Tarih yazıcılığında hâkim paradigmalar hangileridir?) Okuma listesi: Walter Ong, Sözlü ve Yazılı Kültür, çev. S. Postacıoğlu Banon, İstanbul 1995. Walter Benjamin, "Tarih Kavramı Üzerine", Son Bakışta Aşk: Walter Benjamin'den Seçme Yazılar içinde, der. N. Gürbilek, İstanbul 2001, 39-50. Okuma tavsiyesi: Büşra Ersanlı Behar, İktidar ve Tarih, İstanbul 2003. |
| 7 |
Arasınav |
| 8 |
Tarih Düne Dair Bugün Dinlediklerimiz/ Okuduklarımızdır: Haber, Rivayet, Hikâye (Ortacagda siyasi ve sosyo-kulturel olaylar cercevesinde tarih yazimi nasil sekillenmistir? Islam`in ortaya cikisinin etkisi nasil degerlendirilmelidir?) Okuma listesi: Alun Munslow, Tarihin Yapısökümü, çev. A. Yılmaz, İstanbul 2000. Kasım Şulul, "İslâm Düşüncesinde Tarih Felsefesi", Dîvân, 11 82001-2002), 91-127. Tahsin Görgün, "İbn Haldun-Görüşleri", TDV İslâm Ansiklopedisi, XIX, 543-555. Mehmet Kuyular, "İbn Haldun'un Bilim Sınıflandırılmasında Tarih Bilimi", Toplum ve Bilim, Kış 2001-2002, 229-241. Okuma tavsiyesi: R. G. Collingwood, Tarih Tasarimi, cev. K. Dincer, Ankara 2007. |
| 9 |
Yeniçağ Avrupa Düşüncesi ve "Tarih Felsefesi" (Yenicag Avrupasi, aydinlanma ve tarih yazicliginin bu yonde gecirdigi evrim arasindaki korelasyon nasil aciklanabilir?) Okuma listesi: Dunyada Tarihcilik: Donemler, Okullar, Yaklasimlar ve Tarihciler – Kolektif, ed. A. Simsek, Ankara 2017. Louis Marin, "Pascal ve 17. Yüzyıl Bilim Devrimi", çev. N. Hızır, DTCF Felsefe Araştırmaları Dergisi, 1 (1963), 237-242. Okuma tavsiyesi: M. Bloch, Tarihin Savunusu ya da Tarihcilik Meslegi, cev. M. A. Kilicbay, Ankara 1985. |
| 10 |
Dipnotun Tarihine Giriş: Modernlik, Pozitivizm ve "Tarih Bilimi" (Fransiz Ihtilali sonrasinda degisen dunyada tarih, bir bilim dali olarak 19. Yuzyilda nasil ortaya cikmistir? Alman tarih okulunun temsilcileri kimlerdir? Milliyetcilik tarih yazimini nasil etkilemistir?) Okuma listesi: George Iggers, Bilimsel Nesnellikten Postmodernizme, çev. G. Ç. Güven, İstanbul 2000. Hüsamettin Arslan, "Pozitivizm", Türk Aydını ve Kimlik Sorunu, ed. S. Şen, İstanbul 1995, 541-583. Erol Özbilgen, Pozitivizm Kıskacında Türkiye, İstanbul 1994. Okuma tavsiyesi: Georg G. Iggers, The German Conception of History, Connecticut 1983. |
| 11 |
Modernliğin Krizi ve Bilimde/Tarih Yazıcılığında Yeni Arayışlar - I (Tarihte bilimsellik ölçütleri modernitenin krizleri ile nasıl değişmiştir? Bunun yasadigimiz cografyadaki yansimalari nasil incelenmelidir?) Okuma listesi: Paul Feyerabend, Özgür Bir Toplumda Bilim, (çev. Ahmet Kardam), Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2017. Hocaoğlu, D. (2003). Orada Öylece Duran Tarih. Bilgi ve Düşünce, S.4, 82-87. Sönmez, E. (2008), Annales Okulu’nun Sosyal Tarihi – François Dosse, Ufalanmış Tarih: Annales Okulu’ndan ‘Yeni Tarih’e’. Toplumsal Tarih, (180), 86-88. Okuma tavsiyesi: Thomas J. McPartland, Lonergan and Historiography: The Epistemological Philosophy of History, University of Missoury Press Columbia and London, 2010. |
| 12 |
Modernliğin Krizi ve Bilimde/Tarih Yazıcılığında Yeni Arayışlar-II (II. Dunya Savasi ve sonrasinda tarih yaziciligi nasil sekillenmistir? Annales okulu, ekonomik ve sosyal tarihin on plana cikisi ve postmodernizmin tarihe etkisi nasil gerceklesmistir? ) Okuma listesi: Peter Burke, Fransız Tarih Devrimi: Annales Okulu, çev. Mehmet Küçük, İstanbul 2006. F. R. Ankersmit, “Historiography and Postmodernism”, History and Theory, 28 (May 1989), 137-153. Okuma tavsiyesi: Georg G. Iggers, Yirmici Yuzyilda Tarih Yazimi, cev. G. Cagali Guven, Istanbul 2000. |
| 13 |
Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Türkiye'de Modern Tarih Tasavvurunun Doğuşu ve Gelişmesi (Türkiye'de tarih disiplininin doğuşu ve bugünkü durumu hakkında ne söylenebilir?) Okuma listesi: Fahri Unan, "Taşköprülü-zâde'nin Kaleminden XVI. Yüzyıl 'İlim' ve 'Âlim' Anlayışı", Osmanlı Araştırmaları, XVII (1997), 149-264. Ayşe Sıdıka Oktay, Kınalızâde Ali Efendi ve Ahlâk-ı Âlâî, İstanbul 2005. Tahsin Görgün, "Osmanlı Düşüncesi Nasıl Anlaşılabilir", Türklük Araştırmaları, 13-14 (2003), 29-46. İsmail Kara, "Tarih ve Hurafe: Çağdaş Türk Düşüncesinde Tarih Telâkkisi", Türklük Araştırmaları, 11 (Mart 2002), 31-70. Oktay Özel, Dün Sancısı: Türkiye'de Geçmiş Algısı ve Akademik Tarihçilik, İstanbul 2009. Okuma tavsiyesi: Hasan Akbayrak, Milletin Tarihinden Ulusun Tarihine: İkinci Meşrutiyet'ten Cumhuriyet’e Ulus-Devlet İnşa Sürecinde Kurumsal Tarih Çalışmaları, İstanbul 2009. |
| 14 |
Değerlendirme ve Tartışma: Çağdaş Türkiye tarih yazıcılığında yeni yönelişler nelerdir? Türkiye özelinde tarih disiplinin yeni ihtiyaçları hangileridir? |
