| 1 |
Uluslararası Su Yolları, Türk Boğazları ve Karadeniz’in Önemi (Uluslararası su yolları ve Boğazlardan geçişle ilgili düzenlemeler, Türk İdaresi’ne geçişine kadar Türk Boğazları ve Karadeniz çevresinde yaşanan gelişmeler, Türk Boğazları ve Karadeniz’in Jeopolitik ve Stratejik önemi) Okuma listesi: Bülent Şener, “Tarihsel Boyutlarıyla Boğazlar’ın Jeopolitik ve Jeostratejik Önemi”, International Journal of Social Science, Number: 35 , (Summer 2015), p. 327-349, http://www.jasstudies.com/Makaleler/1873859000_23-Dr.%20B%C3%BClent%20%C5%9Eener.pdf Okuma tavsiyesi: Mahmut Belik, Türk Boğazlarının Hukukî Statüsü, İstanbul 1962. |
| 2 |
Türk İdaresine Geçişinden I. Dünya Savaşı’na Türk Boğazları ve Karadeniz (Boğazlar ve Karadeniz’de mutlak Türk hakimiyeti, Rusya’nın Türk Boğazları ve Karadeniz’e yönelik emelleri, Boğazlardaki Türk hakimiyetinin Türk-İngiliz, Türk-Rus İkili Antlaşmalarıyla devamı:, Londra Boğazlar Sözleşmesi ve Boğazlardaki Türk hakimiyetinin çok taraflı antlaşmalarla belirlenmesi, 93 Harbi, Trablusgarp ve Balkan Savaşları sırasında Türk Boğazları ve Karadeniz’i etkileyen gelişmeler, Osmanlı donanmasını geliştirmeye yönelik çabalar) Okuma listesi: Bülent Şener, “Türk Boğazları’nın Geçiş Rejiminin Tarihi Gelişimi Ve Hukuki Statüsü”, Tarih Okulu Dergisi (TOD) Mart 2014, Yıl 7, Sayı XVII, ss. 467-493, http://www.johschool.com/Makaleler/1175976891_21.%20b.sener.pdf Y. Hikmet Bayur, “Boğazlar Sorununun Bir Evresi (1906-1914)”, Belleten, C. VII, S. 28, (I. Teşrin: Ekim 1943), s. 89-215. Yüksel İnan, Türk Boğazlarının Siyasal ve Hukuksal Rejimi, Ankara 1986. Okuma tavsiyesi: Selma Yel, Değişen Dünya Şartlarında Karadeniz ve Boğazlar Meselesi, Ankara 2009. Şarika Gedikli Berber, Tarihî Açıdan Türk Boğazları Meselesi (1833-1936), Ankara 2013. Cemil Birsel, Türk Boğazları, İstanbul 1948. Türk Silâhlı Kuvvetleri Tarihi, Balkan Harbi (1912-1913), C. II, 2’nci Kısım, 1’nci Kitap, Şark Ordusu, İkinci Çatalca Muharebesi ve Şarköy Çıkarması, Ankara 1993 |
| 3 |
I. Dünya Savaşı’nda Türk Boğazları ve Karadeniz (Goben ve Breslav adlı Alman savaş gemilerinin Boğazlar bölgesine alınmaları, Türk Boğazların kapatılması, Karadeniz Baskını ve Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na girişi, Rus donanmasının Karadeniz limanlarını hedef alan saldırıları, Çanakkale Savaşları, İtilaf Devletlerinin Türk Boğazlarına yönelik planları, İtilaf Devletleri arasındaki gizli antlaşmalarda Türk Boğazları ve Karadeniz, Makedonya cephesinin açılması, Bulgaristan’ın savaş dışı kalması ve İttifak Devletlerinin mütareke talepleri) Okuma listesi: Birinci Dünya Harbi’nde Türk Harbi V’nci Cilt Çanakkale Cephesi Harekâtı I’nci Kitap (Haziran 1914-25 Nisan 1915), Ankara 1993. Tevfik Bıyıklıoğlu, “Birinci Dünya Harbinde (1914-1918) ve Mondros Mütarekesi Sıralarında (30 Ekim 1918- 11 Ekim 1922 Boğazlar Problemi”, Belleten, C. XXIV, (1960), s. 81-93. Okuma tavsiyesi: Edward J. Erickson, Gallipoli, The Ottoman Campaign, South Yorkshire 2010, Aspinall-Oglander, C. F.: Büyük Harbin Tarihi Çanakkale Gelibolu Askerî Harekâtı, C. I. Seferin Başlangıcından 1915 Mayısına Kadar, İstanbul 2005. Fahri Belen, Birinci Cihan Harbinde Türk Harbi 1915 Yılı Hareketleri, Ankara 1964, s. 246-248. |
| 4 |
Mondros Mütarekesi’nden Sevr Antlaşması’na Kadar Türk Boğazları ve Karadeniz (Mondros Mütarekesi’nin Türk Boğazları ve Karadeniz ile ilgili hükümlerinin değerlendirilmesi, İstanbul dahil olmak üzere Boğazlar Bölgesi ile Batum’un işgali, İtilaf Devletlerinin Mondros Mütarekesi’nden Sevr Antlaşması’na Kadar Türk Boğazları ve Karadeniz’de yürüttükleri faaliyetler, İtilaf Devletlerinin İstanbul ve Boğazlar bölgesinde uluslararası bir devlet kurmaya yönelik projeleri, Misak-ı Milli’nin Türk Boğazları ve Karadeniz ile ilgili hükümleri, İstanbul’un resmen işgali, Sevr Antlaşması’nın Türk Boğazları ve Karadeniz ile ilgili hükümlerinin değerlendirilmesi) Okuma listesi: Mondros Mütarekesi (Türk Boğazları ve Karadeniz ile ilgili hükümleri), http://www.ttk.gov.tr/wp-content/uploads/2016/11/7-Mondros.pdf Sevr Antlaşması(Türk Boğazları ve Karadeniz ile ilgili hükümleri), http://www.ttk.gov.tr/wp-content/uploads/2016/11/6-Sevr.pdf Okuma tavsiyesi: Abdurrahman Bozkurt, İtilaf Devletlerinin İstanbul’da İşgal Yönetimi, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2015. Ahmet Altıntaş, Millî Mücadele döneminde Çanakkale 1919-1923, Ankara 2007. |
| 5 |
Sevr Antlaşması’ndan Lozan Antlaşmasına Kadar Türk Boğazları ve Karadeniz (İtilaf Devletleri, Sovyet-Rusya, Osmanlı Hükümeti ve TBMM’nin izledikleri dış politikada Türk Boğazları ve Karadeniz’in yeri, Sevr’de tadilat arayışları; Türk Boğazları ve Karadeniz’e yönelik tartışmalar, Moskova Antlaşması’nın Türk Boğazları ve Karadeniz ile ilgili hükümleri, İtilaf Devletlerinin Türk Boğazlarında Tarafsız Bölge ilanı, Çanakkale Bunalımı, Mudanya Mütarekesi’nin Türk Boğazları ve Karadeniz ile ilgili hükümlerinin değerlendirilmesi ) Okuma listesi: Mudanya Mütarekesi metni, http://www.ttk.gov.tr/wp-content/uploads/2016/11/4-1922_Mudanya.pdf Bozkurt, A., “İtilaf Devletlerinin Türk-Yunan Savaşı’nda Tarafsızlık Kararı”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, S. 76, 2011, s. 27-53. http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-76/itilaf-devletlerinin-turk-yunan-savasinda-tarafsizlik-ilani-13-mayis-1921 Okuma tavsiyesi: David Walder, Çanakkale Olayı 1922, Çev. M. Ali Kayabal, İstanbul 1970. İsmail Eyyüpoğlu, Mudanya Mütarekesi, Ankara, 2002. |
| 6 |
Vize Sınavı Lozan Antlaşması ve Boğazların Tabî Olacağı Usule Daîr Mukavelename (Boğazlar Mukavelesi) (Boğazlar bölgesinden serbest geçiş ve gidiş-geliş, Askerden arındırma, Boğazlar Komisyonu’nun kuruluşu ve faaliyetleri) Okuma listesi: Şarika Gedikli Berber, “Lozan Antlaşması Perspektifinden Türk Boğazları Meselesine Bakış”, Kastamonu Eğitim Dergisi, C. 14, S. 2, (Ekim 2006), s. 617-628, http://www.arastirmax.com/en/system/files/dergiler/118845/makaleler/14/2/arastirmax-lozan-antlasmasi-perspektifinden-turk-bogazlari-meselesine-bakis.pdf Okuma tavsiyesi: Lozan Antlaşması ve Boğazların Tabî Olacağı Usule Daîr Mukavelename metni, http://www.ttk.gov.tr/wp-content/uploads/2016/11/3-Lozan13-357.pdf Abdurrahman Bozkurt, “Gelibolu Yarımadası’nda İtilâf Blokuna Ait Harp Mezarlıklarının İnşası ve Statüsü”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. XXVIII, S. 84, (Kasım 2012), s. 57-101. |
| 7 |
Uluslararası Kontrol Altında Türk Boğazları (1923-1936) (Türk Boğazlarının askerden arındırılması, Boğazlar Komisyonu’nun kuruluşu ve faaliyetleri, Uluslararası kontrol altında Boğazlardan geçiş ve geliş-gidiş, Türk Boğazlarında uluslararası gerilim) Okuma listesi: Abdurrahman Bozkurt, Türk Boğazlarında Uluslararası Kontrol (1918-1936), İdeal Kültür Yayıncılık, İstanbul, 2014. Okuma tavsiyesi: Hergüner, Mustafa: Cumhuriyetimizin İlk Yıllarında Türk Boğazları ve Boğazlar Komisyonu Başkanı Vasıf (Temel) Paşa, İstanbul 2004. |
| 8 |
İki Dünya Savaşı Arasında Yaşanan Uluslararası Gelişmeler ve Türkiye’nin Boğazların Tabî Olacağı Usule Daîr Mukavelename (Boğazlar Mukavelesi)’nde Tadilat Arayışları (Akdeniz’de bunalım ve çözüm arayışları, Boğazlar Mukavelesi’nde tadilat fikrinin gündeme gelmesi, Japonya’nın Milletler Cemiyeti’nden çekilmesi, Cenevre Silâhları Azaltma Konferansları ve Türkiye’nin Boğazların tahkim edilmesi ile ilgili talepleri,, Balkan Antantı, Mihver devletlerinin revizyonist politikaları) Okuma listesi: Baskın Oran, Türk Dış Politikası, C.I. İstanbul 2014, s. 239-384. Sadık Erdaş, “İki Savaş Arasında Türk Boğazları”, Türkler, C. 16, Ankara 2002, s. 1223-1259. Okuma tavsiyesi: Fahir Armaoğlu 20. Yy. Siyasi Tarihi 1914-1980, İş Bankası Kültür Yayınları, 1983. |
| 9 |
Montrö Boğazlar Sözleşmesi (Lozan’da imzalanan Boğazlar Mukavelesi ile Montrö Boğazlar Sözleşmesi hükümlerinin karşılaştırılması) Okuma listesi: Montrö Boğazlar Sözleşmesi metni, http://sam.baskent.edu.tr/belge/Montro_TR.pdf Okuma tavsiyesi: Baltalı, Kemal: 1936-1956 Yılları Arasında Boğazlar Meselesi, Ankara 1959. Montreux Boğazlar Konferansı Tutanaklar Belgeler, Çev. Seha L. Meray, Osman Olcay, Ankara, 1976. |
| 10 |
II. Dünya Savaşı ve Sonrasında Boğazlar Meselesi (II. Dünya Savaşı sırasında Boğazlar bölgesi ve Karadeniz’de yaşanan siyasi ve askeri gelişmeler, savaş sonrasında Rusya’nın Türk Boğazlarından üs talepleri ve Türkiye’nin izlediği politika) Okuma listesi: Barış Ertem, “Türkiye Üzerindeki Sovyet Talepleri ve Türk-Sovyet İlişkileri (1939-1947), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.3, S.11, (Bahar 2011), s. 252-273 , http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt3/sayi11pdf/ertem_baris.pdf Okuma tavsiyesi: Baskın Oran, Türk Dış Politikası, C.I. İletişim Yayınları, İstanbul 2014, s. 385-466. Sabit Dokuyan, “İkinci Dünya Savaşı Sonrasında Sovyetler Birliği’nin Türkiye’den İstekleri”, Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, Yıl 9, Sayı 18 (Güz 2013), s. 119-135. http://www.ctad.hacettepe.edu.tr/9_18/6.pdf |
| 11 |
Soğuk Savaş ve Sonrasında Türk Boğazları ve Karadeniz (Soğuk Savaş dönemi ABD’nin SSCB’yi çevreleme politikasında Türk Boğazları ve Karadeniz, Türk Boğazları ve Karadeniz özelinde Türkiye’nin imzaladığı ikili antlaşmalar ve katıldığı ittifaklar, Soğuk Savaş sonrası Rusya’nın bölgedeki gücünün azalması, bölge dışı devlet ve uluslararası kuruluşların Karadeniz’e hakim olma çabaları ve Rusya’nın Türkiye ile iyi ilişkiler geliştirerek bunu engelleme çabaları, 11 Eylül sonrası dönemde ABD’nin Afganistan ve Irak operasyonları ile eşzamanlı olarak Romanya ve Bulgaristan’ın NATO ve AB üyeliği, Gürcistan ve Ukrayna’da meydana gelen yanlısı Batı Moskova karşıtı devrimlerin Türk Boğazları ve Karadeniz’e yansımaları, Hazar petrolünün nakli) Okuma listesi: Timuçin Kodaman, “Soğuk Savaş Sonrası Rusya’nın Karadeniz Politikası”, Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, s. 141-149, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/106338 Baskın Oran, Türk Dış Politikası, C.I. İletişim Yayınları, İstanbul 2014, s. 477-854. Okuma tavsiyesi: Muzaffer Ercan Yılmaz, Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Türk-Rus İlişkileri, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/203474 |
| 12 |
Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nden Kaynaklanan Sorunlar ve Çözüm Arayışları (Boğazlarda deniz trafiğinin artışı, Boğazlarda meydana gelen önemli kazalar, Türk Boğazları ve Karadeniz’in Bakü-Hazar petrollerinin pazarlanmasındaki yeri, 1994 ve 1998 Boğazlar Tüzüğü, Varyag Krizi) Okuma listesi: 1994 Boğazlar Tüzüğü, http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21815.pdf 1998 Boğazlar Tüzüğü, http://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/23515_1.pdf Okuma tavsiyesi: Yel, Selma: Değişen Dünya Şartlarında Karadeniz ve Boğazlar Meselesi, Ankara 2009. |
| 13 |
Türk Boğazları ve Karadeniz’de Çevre ve Güvenlik Sorunları (Karadeniz’in güvenliğini temin etme çabaları, Karadeniz İşbirliği Süreci, Türk Boğazları ve Karadeniz’de Çevre Kirliğinin sebepleri ve bunu engelleme çabaları). Okuma listesi: Gökhan Koçer, “Karadeniz’in Güvenliği: Uluslararası Yapılanmalar ve Türkiye”, Akademik Bakış, Cilt 1, Sayı 1 Kış 2007, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/74045 Okuma tavsiyesi: Bahadır Bumin Özarslan, “Soğuk Savaş Sonrası Karadeniz'de Güvenlik Politikaları ve Türk-Rus İlişkileri”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, XII/1 (Yaz 2012), s.135-166, http://tdid.ege.edu.tr/files/dergi_12/06.pdf |
| 14 |
Türk Boğazlarının ve Karadeniz’in Dünü ve Geleceğine Dair Değerlendirme ve Tartışma: Okuma listesi: Mesut Hakkı Caşin, “Askeri ve Stratejik Açıdan Montreux’nün Dünü ve Geleceği”, Public and Private International Law Bulletin, Volume: 37, Issue: 1, 51-112, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/411246 Okuma tavsiyesi: 75. Yılında Montrö Boğazlar Sözleşmesi Karadeniz’in Değişen Jeopolitiği Çerçevesinde, http://www.orsam.org.tr/files/Raporlar/rapor51/51.pdf |
