Batı Roma İmparatoruluğu'nun yıkılışından Memlüklüler Devleti'nin sonuna kadar özellikle Ortaçağ İslâm dünyası hakkında genel panoramayı göstermek ve Ortaçağ'da batı dünyasının içinde bulunduğu durumu mukayeseli bir şekilde izah etmek.

Ortaçağ tarihinin kaynakları, tarih zamanları içinde Ortaçağ tarihinin yeri, Ortaçağ tarihinin temel problemleri, Ortaçağ tarihine panoramik bakış, Ortaçağ Doğu tarihinin ana hatları, Ortaçağ Batı tarihinin ana hatları, Ortaçağ kültür ve medeniyeti.

Sözlü ve sunuş yoluyla anlatım, grup çalışmaları, ödevler, soru-cevap yöntemi

ORTAÇAĞ TARİHİ ANA KAYNAKLARINDAN BAZILARI Ortaçağ İslâm Kaynakları: • İbn İshak – Siretü’l Nebebiyye • El Belazuri – Futühü’l Buldan • Taberi – Tarihu’r-Rusûl ve’l-Mulûk • İbn Bibi – Selçukname • İbnü’l-Esir – el-Kamil fi’t Tarih • Nizamü’l-Mülk – Siyasetname • İbn Fadlan Seyahatnamesi • İbn Battuta Seyahatnamesi • Azimi – Tarihü’l Azimi • İbnü’l – Kalanisi – Zeylü Tarih-i Dımaşk • İbnü’l-Cevzi – el-Muntazam • İbn Kesir – el-Bidaye ve’n-Nihaye • İbnü’l Azrak el- Fariki – Tarihu Meyyafarikin Ortaçağ Haçlı Vekayinameleri: • Gesta Francorum • Fulcherius Carnotensis • Albertus Aquensis • Willermus Tyrensis Ortaçağ Ermeni ve Süryani Vekayinameleri: • Ebü’l-Ferec Tarihi • Urfalı Mateos Vekayinamesi • Sebeos – Heraklios Tarihi • Anonim Süryani Vekayinamesi • Süryani Mihael – Vekayiname Ortaçağ Bizans Kaynakları: • Theophanes Confessor – Chronographia • Nikephoros Kroniği • Anna Komnena – Alexiad • Niketas Khoniates – Historia • Kinnamos Tarihi ORTAÇAĞ TARİHİNE DAİR MODERN ARAŞTIRMALAR Ahmet Cevdet Paşa, Kısas-ı Enbiya ve Tevarih-i Hulefâ, Sadi, Mahir İz, İstanbul 1972. Alptekin, Coşkun, “Türkiye Selçukluları”, DGBİT, VIII, İstanbul 1992. Atar, Fahreddin, “Kadı”, DİA, XXIV, İstanbul 2001. Aydın, Mehmet, “Hıristiyan İnançları”, DİA, c. XVII, İstanbul 1995 Aydın, Mehmet, “Hıristiyan Mezhepler ve Tarikatlar”, DİA, c. XVII, İstanbul 1995. Aydın, Mehmet, “Kutsal Metinler”, DİA, c. XVII, İstanbul 1995. Bailly, Auguste, Bizans Tarihi, Çev. Haluk Şaman, c. I-II, İstanbul Tarihsiz. Barrow, R. H., Romalılar, Çev. Ender Gürol, Varlık Yay. İstanbul 1965. Barthold, W., İslâm Medeniyeti Tarihi, Çev. Fuat Köprülü, Ankara 1977. Barthold, W., Moğol İstilasına Kadar Türkistan, Haz. Hakkı Dursun Yıldız, Ankara 1990. Brockelmann, C., İslâm Milletleri ve Devletleri Tarihi, c. I, Çev. Neşet Çağatay, Ankara 1964. Cahen, Claude, Osmanlılardan Önce Anadolu’da Türkler, Çev. Yıldız Moran, İstanbul 1994. Cahen, Claude, Türklerin Anadolu’ya İlk Girişi, Çev. Yaşar Yücel, Bahaeddin Yediyıldız, Ankara 1992. Cilacı, Osman, Günümüz Dünya Dinleri, Ankara 1995. Çağatay, Neşet, 100 Soruda İslâm Tarihi, İstanbul 1972. Çağatay, Neşet, İslâmdan Önce Arap Tarihi ve Cahiliye Çağı, Ankara 1963. Çubukçu, İbrahim Agâh, Türk İslâm Düşünürleri, Ankara 1989. Dames, M. Longvvorth, “Gazneliler”, İA, İstanbul 1948. Daryal, Ali Murat, İslâmın Doğuş ve Yayılışının Psiko-Sosyal Açıdan Tahlili, İstanbul 1993. Demirci, Kürşat, “Engizisyon”, DİA, c. XI, İstanbul 1995. Demirci, Kürşat, “Hıristiyanlık”, DİA, c. XVII, İstanbul 1995. Demircioğlu, Halil, Roma Tarihi, c. I, Ankara 1953. Demirkent, Işın, “Bizans”, DİA, c. VI, İstanbul 1992. Demirkent, Işın, “Haçlılar”, DİA, c. XIV, İstanbul 1996. Ecer, Ahmet Vehbi, İslâm Tarihi Dersleri, Kayseri 1991. Emerson, W., “Ayasofya”, Türk Ansiklopedisi, IX, Ankara 1946. Eraslan, Kemal, “Ahmed Yesevi”, DİA, c. II, İstanbul 1989. Fayda, Mustafa, “Bedir Gazvesi”, DİA, c. V, İstanbul 1992. Fığlalı, Ethem Ruhi, Çağımızda İtikadı Mezhepler Tarihi, Ankara 1986. Genç, Reşat, Karahanlı Devlet Teşkilatı, İstanbul 1981. Goldziher, Ignace, Klasik Arap Literatürü, Çev. Azmi Yüksel, Rahmi Er, Ankara 1993. Gülensoy, Tuncer, “Edib Ahmed Yüknekî”, DİA, c. X, İstanbul 1994. Günaltay, Şemseddin, İslâm Tarihinin Kaynakları -Tarih ve Müverrihler-, Haz. Yüksel Kaynar, İstanbul 1991. Güngör, Erol, Tarihte Türkler, İstanbul 1997. Hamidullah, Muhammed, Hz. Peygamber’in Savaşları, Çev. Salih Tuğ, İstanbul 1981. Hamidullah, Muhammed, İslâm Peygamberi, c. I, Çev. M. Sait Mutlu, İstanbul 1966. Hamidullah, Muhammed, İslâm’ın Hukuk İlmine Yardımları, Der. Salih Tuğ, İstanbul 1962. Hasan, Hasan İbrahim, Siyasî-Dinî-Kültürel-Sosyal İslâm Tarihi, Çev. İsmail Yiğit, Sadrettin Gümüş, c. I-VI, İstanbul 1991. Hassan, Ümit, “Osmanlılık öncesinde Türklerin Kültür Kökenlerine Bir Bakış”, Türkiye Tarihi, (Yay. Yön. Sina Akşin), c. I, İstanbul 1990. Heykel, M. Hüseyin, Hz. Muhammed Mustafa, Çev. Ömer Rıza Doğrul, İstanbul 1948. Hitti, Philip K., Siyasî ve Kültürel İslâm Tarihi, c. I, Çev. Salih Tuğ, İstanbul 1989. İbn Bibi, el-Evamirü’l Ala’iye Fi’l Umuri’l Ala’iye, c. I-II, Haz. Mürsel Öztürk, Ankara 1996. İbn Esir, El-Kamil Fi’t Tarih Tercümesi, c. I-IV, Çev. Beşir Eryarsoy, İstanbul 1985. İbn İshak, Siyer, Çev. Sezai Özel, İstanbul 1988. Julius, Welhausen, Arap Devleti ve Sükûtu, Çev. Fikret Işıltan, Ankara 1963. Kaegi, Walter E., Bizans ve İlk İslâm Fetihleri, Çev. Mehmet Özay, İstanbul 2000. Kafesoğlu, İbrahim, Selçuklu Tarihi, İstanbul 1992. Kafesoğlu, İbrahim, Türk Millî Kültürü, İstanbul 1997. Kazıcı, Ziya, İslâm Müesseseleri Tarihi, İstanbul 1996. Koca, Salim, Türkiye Selçukluları Tarihi, c. II, Çorum 2003. Komisyon, Bilim Tarihine Giriş, Ankara 1999. Köymen, Mehmet Altay, Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi Alp Arslan ve Zamanı, III, Ankara 1992 Köymen, Mehmet Altay, Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi, c. I, Ankara 1989. Köymen, Mehmet Altay, Selçuklu Devri Türk Tarihi, Ankara 1989. Kurat, Akdes Nimet, Karadeniz’in Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri, Ankara 1992. Kurat, Akdes Nimet, Rusya Tarihi, Başlangıçtan 1917’ye Kadar, Ankara 1993. Lewis, Bemard, Tarihte Araplar, Çev. Hakkı Dursun Yıldız, İstanbul 1979. Lings, Martin, Hz. Muhammed’in Hayatı, Çev. Nazife Şişman, İstanbul 1988. Merçil, Erdoğan, “Gazneliler”, DGBİT, c. VI, İstanbul 1992. Merçil, Erdoğan, Gazneli Mahmud, Ankara 1987. Merçil, Erdoğan, Gazneliler Devleti Tarihi, Ankara 1989. Merçil, Erdoğan, Müslüman Türk Devletleri Tarihi, Ankara 1993. Mevlana Şibli, Asr-ı Saadet, Trc. Ömer Rıza Doğrul, İstanbul 1921. Omelyan, Pritsak, “Karahanlılar”, İA, c. VI, İstanbul 1967. Ostrogorsky, Georg, Bizans Devleti Tarihi, Çev. Fikret Işıltan, Ankara 1995. Ödekan, Ayla, “Mimarlık ve Sanat Tarihi”, Türkiye Tarihi, (Yay. Yön. Sina Akşin) c. I, İstanbul 1990. Ögel, Bahaddin, Türk Kültür Tarihi, Ankara 1991. Önkal, Ahmet, “Hicret”, DİA, c. XVII, İstanbul 1998. Özaydın, Abdülkerim, “Ağlebîler”, DİA, c. I, İstanbul 1988. Özaydın, Abdülkerim, “Karahanlılar”, DİA, c. XXIV, İstanbul 2001. Özçelik, Nazmi, İlk Çağ Tarihi ve Uygarlığı, Ankara 2002. Parmaksızoğlu, İsmet, Çağlayan, Yaşar, Eski Çağlar ve Türk Tarihi’nin İlk Dönemleri, Ankara 1976.