Bu ders, Osmanlı Devleti'nin Tanzimat döneminde (1839-1876) idari, siyasi ve kültürel alanda yaşadığı gelişmeleri, şahıslar üzerinden ele almayı hedeflemektedir. Tanzimat devri Osmanlı devlet ricalinin tanınması ve dönemin olaylarının kavranması amacını taşımaktadır.

Bu derste, Tanzimat Döneminde (1839-1876) etkili olan Osmanlı devlet adamları üzerinden dönemin siyasi, idari ve kültürel gelişmeleri ele alınacaktır. Bu kapsamda Mustafa Reşid, Ali, Fuad, Cevdet, Midhat ve Mahmud Nedim paşalar gibi devlet adamlarının müdahil oldukları Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı, reformlar, Kanun-ı Esasi'nin ilanı ve 93 harbine giden süreç gibi konular işlenecektir.

Dersler sunuş yöntemiyle verilmekte ve öğrenciler derse konu olan şahıslar hakkında ödev hazırlamaktadırlar. Soru-cevap yöntemi ve tartışma ders içinde yer almaktadır.

A. Cevad Eren, “Tanzimat”, İA, C.11, MEB, İstanbul, 1970, s.709-765. Abdullah Saydam, "Mütercim Rüşdü Paşa", DİA, 2006. Adem Korkmaz, “Midhat Paşa’nın Bağdat Valiliği (1869-1872)”, İÜEFTD, sayı 49, İstanbul, 2010, s.113-178. Adem Korkmaz, Midhat Paşa İdari ve Siyasi Faaliyetleri, TTK, Ankara, 2019. Ahmed Cevdet Paşa; Maʻrûzât, Yay. Haz. Yusuf Halaçoğlu, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1980. Ali Akyıldız, “Mahmud Nedim Paşa”, DİA, C.27, Ankara, 2003, s.374-376. Ali Akyıldız,“Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliyye” DİA, C.28, Ankara, 2003, s.250-251. Ali Akyıldız,“Sâdık Rifat Paşa”, DİA, C.35, İstanbul, 2008, s. 400-401. Ali Akyıldız,“Şûrâ-yı Devlet”, DİA, C.39, İstanbul, 2010, s.236-239. Ali İhsan Gencer, “Ahmed Esad Paşa”, DİA, C.2, İstanbul, 1989, s.64. Cevdet Küçük “Murad V”, DİA, C.31, İstanbul, 2006, s.183-185. Cevdet Küçük, “Abdülaziz”, DİA, C.1, İstanbul, 1988, s.179-185. Enver Koray, “Yeni Osmanlılar”, 150. Yılında Tanzimat, Yay. Haz. Hakkı Dursun Yıldız, TTK, Ankara,1992, s.547-565. Gökhan Çetinsaya - Ş. Tufan Buzpınar, “Midhat Paşa”, DİA, C.30, İstanbul, 2005, s.7-11. İ. Hakkı Uzunçarşılı, Midhat Paşa ve Taif Mahkûmları, TTK, Ankara, 1992. İ. Hakkı Uzunçarşılı, Midhat Paşa ve Yıldız Mahkemesi, TTK, Ankara, 2000. İ. Hakkı Uzunçarşılı, Midhat ve Rüştü Paşaların Tevkiflerine Dâir Vesikalar, TTK, Ankara, 1987. İbnülemin Mahmut Kemal İnal, Osmanlı Devrinde Son Sadrazamlar, Dergah Yayınları, İstanbul, 1982. İbrahim Akkurt, Fetvanın Gücü İki Padişah’ı Tahtından İndiren Şeyhülislam Hasan Hayrullah Efendi, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2014. Kemal Beydilli, "Âlî Paşa, Mehmed Emin", DİA, 1989. Mahmud Celaleddin Paşa, Mir’at-ı Hakikat Tarihi Hakikatlerin Aynası, C.1-3, Haz. İsmet Miroğlu, Berekat Yayınevi, İstanbul, 1983. Mehmed Zeki Pakalın, Son Sadrazamlar Ve Başvekiller, C.I, Ahmet Sait Matbaası, İstanbul, 1940. Mehmet Ali Beyhan, “Şirvânîzâde Mehmed Rüşdü Paşa”, DİA, C.39, İstanbul, 2010, s.209-210. Mustafa Ali Uysal, Hüseyin Avni Paşa (1820-1876), TTK, Ankara, 2015. Nihat Karaer, paris londra viyana - Abdülaziz'in Avrupa Seyahati, Phoenix, Ankara, 2003. Orhan F. Köprülü, "Fuad Paşa, Keçecizâde", DİA, 1996 Roderic H. Davison, Osmanlı İmparatorluğu’nda Reform 1856-1876, C.1-2 Çev. Osman Akınhay, Papirüs Yayınevi, İstanbul, 1997. Süleyman Beyoğlu, "Kâmil Paşa, Yûsuf", DİA, 2001. Ufuk Gülsoy, “Islahat Fermanı”, DİA, C.19, İstanbul, 1999, s.185-190. Yonca Köksal - Davut Erkan, Sadrazam Kıbrıslı Mehmet Emin Paşa’nın Rumeli Teftişi, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 2007. Yusuf Halaçoğlu, Mehmet Âkif Aydın, "Cevdet Paşa", DİA, 1993.