bağlamında tabandan incelenecektir. Tarih yazımımızda çokça üzerinde durulan devlet, bürokratlar, aydınlar, siyasi olaylar ve akımlar yerine, bu derste tarihe sıradan insanların gündelik yaşam deneyimleri açısından bakılacaktır. İlk olarak Türkiye’nin toplumsal tarihini anlamak için gerekli yeni tarih kuramları ve metotları ile yeni tarihsel kaynaklar tanıtılacaktır. Ardından, çeşitli temalar çerçevesinde siyaseti alttan alta etkileyen gündelik yaşamdaki gelişmeler incelenecektir. Çalışma hayatından eğlence hayatına; kadın ve toplumsal cinsiyetten etnik ve dinsel azınlıklara; müzik ve spordan edebiyat ve sinemaya; ekonomik krizlerden toplumsal hareketlere kadar farklı ama birbiriyle yakından ilişkili toplumsal gelişmeler üzerinden, Türkiye’nin siyasi değişim süreci incelenecektir. Dersin temel amacı yakın tarihimize yeni kuramlar ve kaynaklar yardımıyla analitik ve sorgulayıcı bakabilme becerisi kazanmaktır. Bir diğer amaç da hem yakın tarihi hem de güncel siyaseti toplumun gözünden, toplumun sesini hesaba katarak inceleyebilme becerisi edindirmektir. Ayrıca, makro siyasi gelişmelerin ardındaki mikro etmenleri algılayarak, siyaseti ilgilendirmiyormuş gibi görünen gündelik toplumsal meseleler üzerinden makro düzeydeki siyaseti yorumlayabilme yetisi kazanmaktır. Dersin İşleniş Şekli

Derste her hafta Türkiye'nin toplumsal yaşamının bir boyutu (toplumsal sınıflar, azınlıklar ve dini yaşam, toplumsal hareketler, gençlik, kadın, aile ve toplumsal cinsiyet, eğitim, kültür, sanat, edebiyat, müzik, sinema, spor, yeme içme ve gıda gibi) tarihsel süreç içinde ele alınacaktır. Bazı derslerde konusunun uzmanı akademisyenler davet edilecektir.

Dersler öğretim üyesinin sunuşları şeklinde ve sınıfın katılımının beklendiği tartışmalar çerçevesinde yürütülecektir. Bazı derslerde, farklı üniversitelerden o haftanın konusunda uzman bilim insanlarının konuşmaya davet edilmesi planlanmaktadır. Böylelikle öğrencilerin farklı bilim kurumlarındaki öğretim üyelerini, onların çalışmalarını ve farklı ekolleri tanıması sağlanacaktır. Öğretim üyesinin auido-visual yöntemlerle ders sunumları yanında öğrencilerin her hafta konuyla ilgili bir veya iki makale veya kitap bölümü okumaları dersin temel öğretim yöntemlerindendir. İmkânlar dahilinde, dönem sonuna doğru dersimiz kapsamında tarih araştırmaları için çok önemli olan birinci el kaynaklara erişerek yapmak konusunda bilgi ve tecrübelerinizin artması için size çeşitli arşiv ve kütüphaneleri tanıtıcı geziler düzenlemeyi planlıyorum. Bu kapsamda, Osmanlı Arşivi, Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Taksim Atatürk Kitaplığı, Kadın Eserleri Kütüphanesi, Tarih Vakfı Bilgi ve Belge Merkezi, TÜSTAV Arşivi, SALT Arşiv ve Kütüphanesi, Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesini ziyaret edeceğiz (Bu plan Mayıs ayı içinde COVİD 19 pandemisinin seyrine göre gerçekleştirilecektir).

1. Hafta- Giriş ve Tanışma 2-Hafta- Toplumsal Tarih ve Siyaseti Aşağıdan, Toplumun Gözünden Okumak: Kuramlar, Yöntemler ve Kaynaklar Peter Burke, Tarih ve Toplumsal Kuram. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınlar. Immanuel Wallerstein, Sosyal Bilimleri Açın. Gulbenkian Komisyonu Sosyal Bilimlerin Yeniden Yapılanması Üzerine Rapor. İstanbul: Metis Yayınları, 2021. Georg Iggers, Bilimsel Nesnellikten Postmodernizme 20. Yüzyılda Tarih Yazımı. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2016. Murat Metinsoy, İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye: Savaş ve Gündelik Yaşam. İstanbul: Homer Kitabevi, 2007: 1-46. Gavin D. Brockett. “Social History and Histioriography of Modern Turkey.” Towards a Social History of Modern Turkey. Gavin D. Borckett (ed.), İstanbul: Libra, 2011. 3. Hafta- Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Serpil Çakır, “Feminism and Feminist History-Writing in Turkey: The Discovery of Ottoman Feminism,” Aspasia, vol. 1 (2007): 61-83. Ayten Alkan & Serpil Çakır, “Osmanlı’dan Cumhuriyet Türkiyesi’ne Cinsiyet Rejimi: Kırılmalar, Süreklilikler,” 1920’den GünümüzeTürkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim, Faruk Alpkaya ve Bülent Duru (ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi, 2014: 229-272. Deniz Kandiyoti, “Contemporary Feminist Scholarship and Middle East Studies,” Gendering the Middle East, Deniz Kandiyoti (ed.). London-New York: I.B. Tauris, 1996: 1-27. Elisabeth Thompson. “Public and Private in Middle Eastern Women’s History,” Journal of Women's History 15/1 (Spring 2003): 52-68. Elif Mahir Metinsoy. “Birinci Dünya Savaşı’nda Kadınların Gıda ve Erzak Savaşı.” Toplumsal Tarih 243 (Mart 2014): 56-61. Elif Mahir Metinsoy. Ottoman Women During World War I: Everyday Politics and Conflict. Cambridge: Cambridge University Press, 2017. Zafer Toprak. “The Family, Feminism and the State during the Young Turk Period, 1908-1918.” Premiere Rencontre Internationale sur l 'Empire Ottoman et la Turquie Moderne (IstanbulParis: Editions ISIS, 1991): 441-452. Joan W. Scott. “Gender: A Useful Category of Historical Analysis,” The American Historical Review, 91/5 (1986): 1053-1075. Kathleen Canning. "Gender History, Meanings, Methods and Metanarratives." Gender History in Practice, Historical Perspectives on Bodies, Class, Citizenship, K. Canning (ed.). Cornell University Press, 2006: 3-62. Spencer Hawkins. “Queerly Turkish: Queer Masculinity and National Belonging in the Image of Zeki Müren.” Popular Music and Society 41/2 (2018): 99-118, Yaprak Zihnioğlu. Kadınsız İnkılap: Nezihe Muhiddin, Kadınlar Halk Fırkası, Kadın Birliği. İstanbul: Metis Yayınları, 2003. Fatmagül Berktay. Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayınları, 2003. Duygu Koksal and A. Faliero. Social History of Late Ottoman Women: New Perspectives, Brill, 2013. Dicle Koğacıoğlu.“The Tradition Effect: Framing Honor Crimes in Turkey.” Differences: A Journal of Feminist Cultural Studies 15/2 (Summer 2004): 119-151. Pınar İlkkaracan (ed.). Müslüman Toplumlarda Kadın ve Cinsellik. İstanbul: İletişim, 2018. 4. Hafta- Kılık Kıyafet, Moda ve Siyaset Zafer Toprak. “Moden Hayat ve Moda.” Yeni Türkiye’de Yeni Hayat: İnkılap ve Travma, 1908-1928. İstanbul: Doğan Kitap, 2017: 221-258. İkbal Elif Mahir Metinsoy. Mütareke Dönemi İstanbulu’nda Moda ve Kadın, 1918-1923. İstanbul: Libra Kitabevi, 2014. Murat Metinsoy. “Everyday Resistance to Unveiling and Flexible Secularism in Early Republican Turkey.” Anti-Veiling Campaigns in the Muslim World: Gender, Modernism, and the Politics of Dress, Stephanie Cronin (ed.). London and New York: Routledge, 2014: 86-117. Murat Metinsoy. “Everyday Resistance and Selective Adaptation to the Hat Reform in Early Republican Turkey,” International Journal of Turcologia 8/16 (Autumn 2013): 7-48. Nora Şeni. “Fashion and Women’s Clothing in the Satirical Press of Istanbul at the End of the 19th Century.” Women in Modern Turkish Society: A Reader. Şirin Tekeli (ed.). London; Atlantic Heights, N. J.: Zed Books, 1995: 25-45. 5. Hafta- Üretici Toplumsal Gruplar: İşçiler ve Köylüler Gökhan Atılgan. “Türkiye’de Toplumsal Sınıflar, 1923-2010.” 1920’den Günümüzde Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim. Faruk Alpkaya & Bülent Duru (ed.). Ankara: Phoenix, 2017: 323-366. Y. Doğan Çetinkaya & M. Ö. Alkan. “Türkiye İşçi Sınıfı, Tarih Yazımı ve Sınıf Bilinci.” Tanzimat’tan Günümüze Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi, 1839-2014: Yeni Yaklaşımlar, Yeni Alanlar, Yeni Sorunlar. Y. Doğan Çetinkaya & M. Ö. Alkan (ed.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2016: 232-144. Ahmet Makal. Türkiye’de Tek Partili Dönemde Çalışma İlişkileri, 1923-46. Ankara: İmge Kitabevi, 1999. Ahmet Makal. Türkiye’de Çok Partili Dönemde Çalışma İlişkileri, 1946-63. Ankara: İmge Kitabevi, 2002. Donald Quataert & E. J. Zürcher (ed.). Osmanlıdan Cumhuriyet Türkiyesi’ne İşçiler, 1839-50. İstanbul: İletişim, 1998. Murat Metinsoy. “İki Savaş Arası Türkiye'de Sanayi, İthalat ve Ekonomik Kriz Kıskacında Zanaatkârlar.” Tanzimat'tan Günümüze Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi, 1839-2014: Yeni Yaklaşımlar, Yeni Alanlar, Yeni Sorunlar. Y. Doğan Çetinkaya & Mehmet Ö. Alkan (ed.). İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 2014: 284-321. 6. Hafta- Siyasetin Toplumsal Dinamikleri: Toplumsal Protestolar, Direniş ve İsyanlar Mehmet Asım Karaömerlioğlu. “Türkiye'de Çok Partili Demokrasiye Dönüşün Toplumsal Dinamikleri.” Toplum ve Bilim, no. 106 (2006): 174-191. Murat Metinsoy. The Power of the People: Everyday Resistance and Dissent in the Making of the Modern Turkey. Cambridge: Cambridge University Press, 2021. Murat Metinsoy. İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye: Savaş ve Gündelik Yaşam. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2017. Murat Metinsoy. “Kemalizm’in Taşrası: Erken Cumhuriyet Taşrasında Parti, Devlet ve Toplum.” Toplum ve Bilim, no. 118 (2010): 124-164. Murat Metinsoy. “Gündelik Yaşamda Sınıf Mücadelesi ve Direniş: Türkiye' de İkinci Dünya Savaşı Sonrası Sosyal Politika Alanındaki Gelişmelerde İşçi Sınıfının Rolü.” İktisat, Siyaset, Devlet Üzerine Yazılar: Kemali Saybaşılı'ya Armağan. Burak Ülman ve İsmet Akça (ed.). İstanbul: Bağlam Yayınları, 2006: 67-106. Murat Metinsoy. “Negotiating the Price of the New State and Republican Modernization: Resistance to Agricultural Taxes in Modern Turkey.” New Perspectives on Turukey, no. 63 (2020): 80-112. E. Attila Aytekin. Üretim, Düzenleme, İsyan. Osmanlı İmparatorluğunda Toprak Meselesi, Arazi Hukuku ve Köylülük. Ankara: Dipnot, 2021. 7. Hafta – Dinsel Yaşam ve Etnik-Dinsel Azınlıklar Suavi Aydın. “Türkiye’nin Etnik Yapısı.” 1920’den Günümüze Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim, ed. Faruk Alpkaya ve Bülent Duru, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2014: 181-228. Yücel Demirer. “Modernleşen Türkiye’de Din.” 1920’den Günümüzde Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim. Faruk Alpkaya & Bülent Duru (ed.). Ankara: Phoenix, 2017: 273-298. Lerna Ekmekçioğlu. “Paradoks Cumhuriyeti: Milletler Cemiyeti’nin Azınlıkları Koruma Rejimi ve Yeni Türkiye’nin Üvey Vatandaşları.” Toplum ve Bilim, no. 132 (2015): 50-77 Baskın Oran. Türkiye’de Azınlıklar. İstanbul: İletişim Yayınları, 2018. 8. Hafta. Ara Sınav Haftası 9. Hafta- Sahnede Tarih ve Siyaset: Tiyatro, Opera ve Sinema Ruken Öztürk. “Türkiye’de Sinema,” 1920’den Günümüze Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim, Faruk Alpkaya ve Bülent Duru (ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi, 2014: 457-78. Tunç Yıldırım. “Türk Sinema Yazımı ve Türler: Yeşilçam’ın Oluşum Döneminde Başat Türlerin Eleştirel Söylem Üzerinden Tanımlanması.” Doğu Batı, no. 72 (Nisan 2015): 27-66. Dilek Kaya Mutlu and Zeynep Koçer. “A Different Story of Secularism: The Censorship of Religion in Turkish Films of the 1960s and Early 1970s.” European Journal of Cultural Studies 15/1 (2012): 70-88. 10. Hafta- Müzikte Tarih ve Siyaset Namık Sina Turan. Portede Saklı Tarih: Toplumsal Tarihin Merceğinden Müzik. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2022. Ahmet Oktay. Türkiye’de Popüler Kültür. İstanbul: Everest, 2002: 5-47 & 300-307. Orhan Tekelioğlu. “Modernizing Reforms and Turkish Music in the 1930s.” Turkish Studies 2/1 (Spring 2001): 93-108. Meral Özbek. “Arabesk Kültürü: Bir Modernleşme ve Popüler Kimlik Olgusu.” Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik. Sibel Bozdoğan ve Reşat Kasaba (ed.). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları: 167-187. Ayhan Erol. “Music, Power and Symbolic Violence: The Turkish State’s Music Policies during the Early Republican Period.” European Journal of Cultural Studies 15/1 (2012): 35-52. Meral Özbek. Orhan Gencebay Arabeski. İstanbul: İletişim Yayınları, 1994: 95-208. Martin Stokes. Aşk Cumhuriyeti: Türk Popüler Müziğinde Kültürel Mahrem. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2012: 21-55 & 142-158. İren Özgür. “Arabesk Music in Turkey in the 1990s and Changes in National Demography, Politics, and Identity.” Turkish Studies, 7/2 (2006): 175-190. Sedat Anar. Sokağın Sesleri: Osmanlı’dan Günümüze Sokak Müziği. İstanbul: İletişim, 2021. 11. Hafta- Edebiyata Yazılan Tarih ve Siyaset Ömer Türkeş. ”Romana Yazılan Tarih,” Toplum ve Bilim, no. 91 (Kış 2001-2002):166-212. Erol Köroğlu. “Edebiyatla Tarihin Flörtü,” Milliyet Sanat, no. 567 (Haziran 2006): 84-7. Mustafa Kemal Coşkun & Berfin Diren Yavuz. “Orhan Kemal’in Romanlarında Toplumsal Dönüşüm ve Sınıflar” Praksis, no. 37 (2015): 187-211. Ahmet Makal. “Türkiye Emek Tarihinin Bir İzdüşüm Alanı Olarak Edebiyat,” Çalışma ve Toplum, no. 3 (2008): 15-43. Taner Timur. Osmanlı-Türk Romanında Tarih, Toplum ve Kimlik. Ankara: İmge Kitabevi, 2002. 12. Hafta- Spor: “Oyundan Öte Bir Aktivite” Yiğit Akın. “Ana hatları ile Cumhuriyet Döneminde Beden Terbiyesi ve Spor Politikaları.” Toplum ve Bilim, no. 103 (2005): 53-92. Yiğit Akın. Gürbüz ve Yavuz Evlatlar. Erken Cumhuriyet’te Beden Terbiyesi ve Spor. İstanbul: İletişim, 2005. Ahmet Talimciler. “Toplumsal Yapı ve Değişim Ekseninde Türkiye’de Spor/Futbol 1920-1912.” 1920’den Günümüze Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim, ed. Faruk Alpkaya ve Bülent Duru, 479-508. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2014: 425-456. Birgit Krawietz. “Sport and Nationalism in the Republic of Turkey.” The International Journal of the History of Sport 31/3 (2014): 336-346. Ayhan Dever, Burkay Cevahircioğlu and Bahadır Demir, “Sports- Politics Relationship in Turkey in the Early Years of the Republic.” Turkish Journal of Sport and Exercise 19/1 (2017): 39-49. Tanıl Bora. Takımdan Ayrı Düz Koşu. İstanbul: İletişim, 2018. Mehmet Yüce. İdmancı Ruhlar. Futbol Tarihimizin Klasik Devreleri: 1923-1942. İstanbul: İletişim Yayınları, 2015. Mehmet Yüce. Romantik Yürekler. Futbol Tarihimizin Yeni Devreleri: 1952-1992. İstanbul: İletişim Yayınları, 2016. 13. Hafta – Eğitim Hayatı, Gençlik ve Siyaset Necdet Sakaoğlu. Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tarihi. İstanbul: İletişim, 1992. Zafer Toprak. “1968’i Yargılamak ya da 68 Kuşağına Mersiye.” Cogito. no. 14, 1998: 154-159. Demet Lüküslü. Türkiye'nin 68'i & Bir Kuşağın Sosyolojik Analizi. İstanbul: Dipnot, 2015. İlhan Tekeli “Eğitim.” Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt:3, İletişim Yayınları, İstanbul, 1995. İlhan Tekeli. Tarihsel Bağlamı İçinde Türkiye’de Yükseköğretim ve YÖK’ün Tarihi. Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Ankara, 2010. Server Tanilli. Nasıl Bir Eğitim İstiyoruz? İstanbul: Alkım, 2007. A. Çağlar Deniz. Öğrenci İşi: Üniversite Öğrencilerinin Gündelik Hayatı. İstanbul: İletişim, 2014. 14. Hafta- Gıda, Yeme-İçme ve Siyaset Burak Onaran. “Milli Mutfak Nasıl Kurgulanır.” “Kalori ve İstatistik: Yemek, Sağlık ve Devlet.” “Propaganda ve Yemek Kültürü.” Mutfak ve Diplomasi I: Gastrodiplomasi.” “Mutfak ve Diplomasi II: Yemekte ve Mutfakta Soğuk Savaş.” Mutfaktarih. İstanbul: İletişim Yayınları, 2015: 71-84; 95-106; 165-202; 203-214; 215-320. Özge Samancı. “Culinary Consumption Patterns of the Ottoman Elite during the First Half of the 19th century,” in The Illuminated Table, the Prosperous House, Food and Shelter in the Ottoman Material Culture, edited by Suraiya Faroqhi and Christoph Neumann. Würzburg: Ergon Verla Würzburg, 2003: 161-184. Artun Ünsal. İktidarların Sofrası. Yemek, Siyaset ve Simgesellik. İstanbul: Everest, 2020. Salih Aynural. İstanbul Değirmenleri ve Fırınları. Zahire Ticareti (1740-1840). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2002. Elif Mahir. “Etiquette Rules in the Early Republican Period,” Journal of Historical Studies, vol. 3 (2005): 15-32.