Dersin amacı, Türkiye'deki fikir hareketleri bağlamında basının rolünü ve sorumluluklarını irdelemek ve bu açıdan basın, siyaset ve toplum ilişkisini ortaya çıkartmaktır.

Bu ders kapsamında, Osmanlı Devleti’nin 19. yüzyıldaki siyasi, ekonomik arka planına dair bilgi verilecek ve bu doğrultuda oluşan toplumsal yapı, husule gelen fikir akımları ve özellikle 20. yüzyılın başında siyasi arenada yaşanan hareketlilik, farklı düşüncelere mensup aydınlarca teşkil olunan siyasi partiler, örgütler, bunların amaçları ve fikirlerini yaymak amacıyla yürüttükleri basın faaliyetlerine değinilecektir. 

SÖZLÜ ANLATIM

Yardımcı Kaynakça - Alkend, Nureddin Ferruh: Ahrar Fırkası ve II. Meşrutiyet Anıları, Der. Ali İhsan Kolcu, İstanbul, Salkım Söğüt Yayınları, 2017. - Ali Fahri: Emel Yolunda Kandil ve Muhrat Paşa Jön Türklerin Sürgün Hatıraları, Hitabevi, 2015. - Armağan, Mustafa: Abdülhamid’in Kurtlarla Dansı, İstanbul, Ufuk Kitapları, 2008. - Berkes, Niyazi: Türkiye'de Çağdaşlaşma, Haz. Ahmet Kuyaş, İstanbul, YKY, 2008. - Çapanoğlu, Münir Süleyman: Basın Tarihine Dair Bilgiler ve Hatıralar, İstanbul, Hür Türkiye Dergisi Yayınları, 1962. - Ebuzziya Tevfik, Yeni Osmanlılar, Haz. Şemsettin Kutlu, İstanbul, Pegasus Yayınları, 2006. - Emil, Birol: “Namık Kemal’in Eserlerinde ve Aksiyonunda Üç Temel Kavram: Hürriyet-Medeniyet-İrade”, Ölümünün 100. Yılında Namık Kemal, MÜ Fen - Feroz, Ahmad: İttihat ve Terakki (1908-1914), İstanbul, Kaynak Yayınları, 2013. - Gerçek, Selim Nüzhet: Türk Gazeteciliği, İstanbul, İstanbul Matbuat Cemiyeti Yayınları, 1931. - İsmail Kemal Bey’in Hatıratı, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2016. - Jeltyakov, A.D.: Türkiye’nin Sosyo-Politik ve Kültürel Hayatında Basın, Ankara, Basın Yayın Gn. Md. Yayınları, 1979. - Kabacalı, Alpay: Türk Basınında Demokrasi, 2. bs., Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1999. - Kaya, Gökhan: II. Meşrutiyet Döneminin Demokratları Osmanlı Demokrat Fırkası (Fırka-i İbad), İstanbul, İletişim Yayınları, 2011. - Kocabaşoğlu, Uygur: Hürriyeti Beklerken İkinci Meşrutiyet Basını, İstanbul, Bilgi Üni. Yayınları, 2010. - Koray, Enver: “Yeni Osmanlılar”, Belleten, C.XLVII, S.186, Nisan 1983, Ankara, TTK, ss. 563-582. - Kuntay, M. Cemal: Sarıklı İhtilalci: Ali Suavi, İstanbul, Ahmet Halit Kitabevi, 1946. - Kuran, Ahmet Bedevi, İnkılâp Tarihimiz ve Jön Türkler, Kaynak Yayınları, 2000. - Lewis, Bernard: Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çev. Boğaç Babür Turna, 3.bs., İstanbul, Arkadaş Yayınları, 2009. - Mardin, Şerif: Din ve İdeoloji, İstanbul, İletişim Yayınları, 2015. - Mizancı Mehmed Murad, Hürriyet Vadisinde Bir Pençe-i İstibdad, Haz. Ahmed Nezih Galitekin, İstanbul, Nehir Yayınları, 1997. - Prens Sabahaddin, Görüşlerim, Haz. Ahmet Zeki İzgöer, İstanbul, Buruc Yayınları, 1999. - Ramsaur, Ernest Edmondson: İttihat Terakki ve 1908 İhtilali, İstanbul, Pozitif Yayınları, 2007. - Sunata, İ. Hakkı: İstibdattan Meşrutiyete Çocukluktan Gençliğe, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2018. - Şapolyo, Enver Behnan: Türk Gazeteciliği Tarihi ve Her Yönüyle Basın, Ankara, 1971. - Tanpınar, Ahmet Hamdi: 19’uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, 7. bs., İstanbul, Çağlayan Kitabevi, 1988. - Tunaya, Tarık Zafer: Türkiye’nin Siyasi Hayatında Batılılaşma Hareketleri, İstanbul, Bilgi Üni. Yayınları, 2016. - Ulusoy Nalcıoğlu, Belkıs: Osmanlı’da Muhalif Basının Doğuşu (1828-1878), İstanbul, Yeditepe Yayınları, 2013. - Ziya Şakir, İttihatçılar Döneminde Muhalefet, Akıl Fikir Yayınları, 2019.