M.Ö. I. Binyılda Yakındoğu’nun iki önemli gücü Asur ve Urartu’dur. Her iki devlet arasındaki siyasi çekişme ve savaşlar Eski Doğu tarihi içinde önemli bir yer tutar. Asur MÖ I. Binyılda bölgenin süper gücüdür, askeri alanda olduğu gibi kültürel alanda da başı çeker. Krali inşa politikaları çerçevesinde şekillen, anıtsal mimari unsurlarla oluşturulmuş büyük kentler, heykel kabartma sanatı, maden işçiliği dikkat çeken kültürel unsurların başında gelir. Asur’un hemen kuzey belgelerinde yine I. Binyılda şekillenen Urartu Devleti ise kendine özgü bölgesel karakter gösteren kültürüyle dikkat çekicidir. Doğu Anadolu’ya ilk yazıyı, büyük krali kentleri, kaya işçiliği ve oldukça gelişmiş bir maden işçiliğini getirmişlerdir. Doğu Anadolu Urartu ile altın çağını yaşar. Urartu’nun kuruluş süreci ve daha sonraki siyasi ve kültürel gelişim aşamalarını Asur’dan ayrı tutmak mümkün değildir. Örneğin ilk Urartu yazılı belgeleri Asurca’dır, metal işçiliği, panteon ve ikonografik unsurlarda Asur’un etkisi açıkça hissedilir. Bir nevi Urartu gelişmiş daha çok emperyal bir özellik gösteren Asur’un kötü ve olumsuz doğa koşulları arasına sıkışmış bir kopyası gibidir. Bu çerçevede dersin ana konusu Asur ve Urartu arasında kuruluş döneminde başlayan siyasi çekişmeleri, savaşları, yazılı belgeler ışığında değerlendirmek, yine bunun yanında yukarıda saydığımız Urartu-Asur kültür ürünlerini karşılaştırmaktır.

Urartu Beylikler Dönemi Urartu Krallığı’nın Kuruluş Evresi Orta Asur Krallığı Yeni Asur-Urartu İlişkileri Urartu’nun Klasik Çağı Urartu Yayılımı Urartu-Assur Tasvir Sanatları Urartu-Asur Mimari Etkileşim

Kısmen anlatım, kısmen powerpoint sunumu, ödev konuları verilmesi.

Salvini, M. (2006). Urartu Tarihi ve Kültürü. Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Sivas, H. (1991). Urartu İle İlgili Asur Kaynakları [Yüksek Lisans, İstanbul Üniversitesi]. İstanbul. Tan, A. (2018). Establishment of the Urartu Kingdom (G. Öncü, Trans.). In A. Çilingiroğlu, K. Köroğlu, Z. Çulha, & G. Öncü (Eds.), Urartians: A Civilization in the Eastern Anatolia (pp. 29-44). Rezan Has Museum. Harmanşah, Ö. (2018). Karşılaşmalar, Etkileşimler ve Ortak Bir Kültürel Alan: Assur İmparatorluğu ve Demir Çağı Suriye-Hitit Devletleri/Encounters, Interactions, and a Shared Cultural Sphere: The Assyrian Empire and the Syro-Hittite States of the Iron Age. In K. Köroğlu & S. F. Adalı (Eds.), Assurlular: Dicle’den Toroslar’a Tanrı Assur’un Krallığı/The Assyrians: Kingdom of the God Aššur from Tigris to Taurus (pp. 256-275). Yapı Kredi Yayınları. Andersson, S. (1996). Asurlar. Kaynak Yayınları. Zimansky, P. (2018). Gölge Hasım: Urartu’nun Assur’la İlişkisi/The Shadow Antagonist: Urartu’s Relationship with Assyria. In K. Köroğlu & S. F. Adalı (Eds.), Assurlular: Dicle’den Toroslar’a Tanrı Assur’un Krallığı/The Assyrians: Kingdom of the God Aššur from Tigris to Taurus (pp. 230-255). Yapı Kredi Yayınları. van Loon, M. N. (1966). Urartian Art (Vol. XX). Nederlands Historisch-Archaeologisch Instituut Wilhelm, G. Urartu als Region der Keilschrift-Kultur. 95-116. Radner, K. (2018). Assur Kenti ve Assur Krallığı Tarihine Genel Bakış/The City of Aššur and the Kingdom of Assyria: Historical Overview. In K. Köroğlu & S. F. Adalı (Eds.), Assurlular: Dicle’den Toroslar’a Tanrı Assur’un Krallığı/The Assyrians: Kingdom of the God Aššur from Tigris to Taurus (pp. 2-23). Yapı Kredi Yayınları. Akgün, R. G. (2018). The Fall of the Urartu Kingdom (G. Öncü, Trans.). In A. Çilingiroğlu, K. Köroğlu, Z. Çulha, & G. Öncü (Eds.), Urartians: A Civilization in the Eastern Anatolia (pp. 66-84). Rezan Has Museum. Konyar, E. (2022). Urartu Aşiretten Devlete. Homer Kitapevi. Burney, C. A. (2012). The Economy Of Urartu: Probabilities and Problems. In K. S., G. C., H. U., R. M., & Z. P. (Eds.), Biainili-Urartu (Vol. 53-60). Peeters. Köroğlu, K. (2011). Urartu: Krallık ve Aşiretler / Urartu: The Kingdom and Tribes. In K. Köroğlu & E. Konyar (Eds.), Urartu: Doğu'da Değişim / Transformation in the East (pp. 12-55). Yapı Kredi Yayınları.