Harezm Türkçesinin ait olduğu dönem, Türkçenin tarihi içindeki yeri, başlıca eserleri ve özelliklerini kavratmayı amaçlar.

Türkçenin tarihî lehçelerinden Harezm Türkçesi, Karahanlı yazı dili ile bağlantılı ve Oğuz, Kıpçak, Kanglı ve diğer boyların lehçelerinin çeşitli özelliklerini taşıyan bir devredir. XV. yüzyılda yerini Çağatay Türkçesine bırakan Harezm Türkçesi ile Türkçenin gelişimini yansıtması bakımından kıymetli birçok eser verilmiştir. Bu derste öncelikle Harezm Türkçesinin ortaya çıktığı saha ve tarihî durum üzerinde durulacak; ardından bu tarihî lehçe ile kaleme alınan eserler tanıtılarak devrin dil özellikleri metinler üzerinden ortaya konulacaktır.

anlatım, soru- cevap, tartışma

Ata, Aysu, Harezm-Altın Ordu Türkçesi, Ankara Üniversitesi Yayınevi, 2. baskı, Ankara, 2016. Ata, Aysu, Rabguzî-Ḳıṣaṣü’l-Enbiyā (Peygamber Kıssaları), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1997. Caferoğlu, Ahmet, Türk Dili Tarihi, Enderun Kitabevi, 3. baskı, İstanbul, 1984. Eckmann, Janos, “Harezm Türkçesi”, Tarihi Türk Şiveleri, haz.: Mehmet Akalın, TKAE Yayınları, 3. baskı, Ankara, 1988. Eckmann, J., “Kur’an’ın Doğu Türkçesine Tercümeleri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, c. 21, ss. 15-24, Tem. 2012. Özaydın, Abdülkerim, “Hârizm”, TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/harizm (17.10.2020). Sağol, Gülden, An inter-linear translation of the Qur’an into Khwarazm Turkish, Introduction and Text I, Harvard University The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, 1993. ____________, An inter-linear translation of the Qur’an into Khwarazm Turkish, Glossary II, Harvard University The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, 1995. ____________, An inter-linear translation of the Qur’an into Khwarazm Turkish. facsimile of the MS Süleymaniye Library, Hekimoğlu Ali Paşa No. 2, section one: 1b-300b. III, Harvard University The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, 1996. 180 Şarkiyat Mecmuası - Journal of Oriental Studies İslâm’ın Altın Çağında Harezm’de Türkler ve Türk Dili ____________, An inter-linear translation of the Qur’an into Khwarazm Turkish, Facsimile of the MS Süleymaniye Library, Hekimoğlu Ali Paşa No. 2, section two: 301a-587b. III, Harvard University The Department of Near Eastern Languages and Civilizations, 1999. ____________, “Harezm Türkçesi satır arası Kur’an tercümesi, Giriş-Metin-Sözlük”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 1993. ____________, “Kur’an’ın Türkçe Tercüme ve Tefsirleri Üzerine Yapılan Çalışmalar”, Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türklük Araştırmaları Dergisi 8, s. 379-396, İstanbul, 1997. Şimşek, Yaşar, Harezm Türkçesi Kur’ân Tercümesi Meşhed Nüshası [293 no.], Giriş-Metin-Dizin, 1. cilt, Akçağ Yayınları, Ankara, 2020. ____________, Harezm Türkçesi Kur’ân Tercümesi Meşhed Nüshası [293 no.], Giriş-Metin-Dizin, 2. cilt, Akçağ Yayınları, Ankara, 2020. ____________, “Meşhed Nüshası Türkçe Kur’an Tercümesinin Söz Varlığı Üzerine Notlar”, SUTAD, Güz 2017, (42), 97-111. Togan, Zeki Velidî, “Harezm’de Yazılmış Eski Türkçe Eserler”, Türkiyat Mecmuası II, 1926, s. 331-345 Toparlı, Recep, Harezm Türkçesi, Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, Erzurum, 1992. Toparlı, Recep, Argunşah, Mustafa, Mu’înü’l-Mürîd, TDK Yayınları, Ankara, 2015 Tuğluk, Mehmet Emin, Harezm Türkçesi Bibliyografyası, Efe Akademi, İstanbul, 2020.