Ders iki temel bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde öğrenciye Türk tiyatrosunun kaynakları tanıtılır. Bu derste öğrenciler ilk olarak Anadolu’da tiyatronun kültürel ve ritüelistik kaynaklarını öğrenirler. Anadolu köy seyirlik oyunlarının temelinde yer alan mitler ve ritüeller analiz edilir. Ders geleneksel tiyatronun Karagöz, Ortaoyunu, Meddah başta olmak üzere çeşitli formları üzerinden devam eder. Öğrenciler geleneksel tiyatronun bu farklı formlarının modern oyun yazarlığına etkisi üzerine araştırma, değerlendirme yapmaya teşvik edilirler. Ders, özellikle Osmanlı İmparatorluğu döneminde Anadolu'daki gösterim formlarını irdelemeye odaklanarak, öğrencilerin geleneksel gösterim formlarının kültürel ve performatif değerini, dönemin seyircilerinin performansları algılama biçimlerini, performansların toplumsal düzeni nasıl yansıttığını anlamalarını sağlar. Dersin ikinci kısmında Batılılaşma olgusu merkeze alınarak batı tarzı tiyatronun Osmanlı İmparatorluğu’ndaki yükselişine odaklanılmaktadır. 19.yüzyılın modernleşme pratikleri, sosyal ve siyasal olayları bağlamında Tanzimat Dönemi Osmanlı Tiyatrosunu başat oyun yazarları Şinasi, Namık Kemal, Ahmet Mithat Efendi vb. oyunları ve tiyatro anlayışlarıyla incelenecektir. Osmanlı tiyatrosu ve tiyatro yazınını mümkün kılan Agop Vartovyan ve Osmanlı Tiyatrosunun diğer önemli “aktörleri” ders bağlamında incelecektir. Öğrenciler Tanzimat ve Meşrutiyet dönemi tiyatrosunda oyun yazarlığı, oyunculuk, topluluklar, tiyatro binaları ve seyirci profili hakkında ileriki çalışmalarına projeksiyon tutacak bilgiye sahip olurlar.

Öğrencilere Anadolu Köy Seyirlik oyunlarının ritüelistik kaynaklarını ve oyunların performatif niteliğini tanıtmak 19. yüzyılın ikinci yarısından başlayarak 1912’ye kadar Osmanlı imparatorluğundaki tiyatro etkinliklerini ve uygulamalarını geniş kapsamlı kültürel ve tarihsel bağlamında değerlendirmelerini sağlar. Batılılaşmanın bir taşıyıcısı olarak batı tarzı tiyatronun temel yönelimleri hakkında eleştirel düşünce biçimleri geliştirir. Oyun metinlerini tarihsel, kültürel, ideolojik, pratik ve teorik açıdan eleştirel olarak inceler. Tiyatro ve toplumsal değişimler arasındaki bağlantıları saptar. İleriki çalışmalarına projeksiyon tutacak değerde dönemin önemli oyunları, tiyatro sanatçıları ve tarihi olaylarından oluşan bir repertuar oluşturur.

Sunuş, Sınıf İçi Tartışma,

Kaynakça: Nurhan Karadağ, Köy Seyirlik Oyunları, İş Bankası yayınları, 1978 Metin And, Geleneksel Türk Tiyatrosu, İnkılap Yayınevi Sevinç Sokollu, Türk Tiyatrosunda Komedyanın Evrimi, Kültür Bakanlığı Yay. Karagöz Kitabı, Kitabevi Yayıncılık Ortaoyunu Kitabı, Kitabevi Yayıncılık Meddah Kitabı, Kitabevi Yayıncılık Nihal Türkmen, Ortaoyunu, M.E.B. Yay. Özdemir Nutku, Meddahlık ve Meddah Hikayeleri, İş Bankası Yay. Metin And, Tanzimat Dönemi Türk Tiyatrosu, İş Bankası Kültür yayınları Metin And. Meşrutiyet Dönemi Türk Tiyatrosu, İş Bankası Kültür yayınları Metin And, Osmanlı Tiyatrosu, Dost Yayınevi Jale Parla, Babalar ve Oğullar: Tanzimat Romanının Epistemolojik Temelleri, Jale Parla, İletişim Yayınları Alemdar Yalçın, 2. Meşrutiyet’te Tiyatro Edebiyatı Tarihi, Gazi Üniv yay. Niyazi Akı, Türk Tiyatro Edebiyatı Tarihi 1, Dergâh Yayınları Refik Ahmet Sevengil, Türk Tiyatrosu Tarihi, cilt: 3-4, MEB Yayınevi Ahmet Fehim, Ahmet Fehim Bey’in Hatıraları, Tercüman Yayınları Sevda Şener, Çağdaş Türk Tiyatrosunda İnsan, A.Ü. DTCF Yay. Sevda Şener, Çağdaş Türk Tiyatrosunda Ahlak Ekonomi Kültür Sorunları, A.Ü.DTCF Niyazi Akı, Çağdaş Türk Tiyatrosuna Toplu Bakış, Atatürk Üniv. Yay. Metin And, Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu, İş Bankası Yay. Eftal Sevinçli, Muhsin Ertuğrul, Sevda Şener, Cumhuriyet’in 75. yılında Türk Tiyatrosu, İş Bankası Yay. Beliz Güçbilmez, Zaman, Zemin, Zuhur, Deniz Kitabevi, Ankara Fırat Güllü, Vartovyan Kumpanyası ve Yeni Osmanlılar, BGST yayınları. Mehmet Fatih Uslu, Çatışma ve Müzakere: Osmanlı’da Türkçe ve Ermenice Dramatik Edebiyat, İletişim Yayınları. Yavuz Pekman, “Tanzimat Dönemi Oyun Yazarlığında Batılılaşma Olgusu”, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, sayı: 14 Yavuz Pekman, Çağdaş Tiyatromuzda Geleneksellik, Mitos-Boyut Yay. Film Bir Adam: Ertem Eğilmez, Agora Kitaplığı içinde. Yavuz Pekman Popüler Temaşanın Toplumsal ve Kültürel Dinamikleri: Karagöz’den İnek Şaban’a Nilgün Firidinoğlu, Geleneksel Halk Tiyatrosunda Gayrimüslimlerin Temsili, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 27:2009/1 Bertolt Brecht, Epik Tiyatro, (1., 5.,8., 24. Bölümler) Walter Benjamin, Brecht’i Anlamak, Metis Yayınları Başvuru Kaynakları. Ahmet Hamdi Tanpınar, 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Çağlayan Kitabevi Ahmet Hamdi Tanpınar, Edebiyat Üzerine Makaleler, Dergah Yayınevi Berna Moran, Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış, İletişim Yayınları, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce”, cilt: 2 (Tanzimat’ın Mirası), İletişim yay. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce”, cilt: 3 (modernleşme ve batıcılık), İletişim yay. Tevfik Çavdar, Türkiye’nin Demokrasi Tarihi, cilt: 1, İmge Niyazi Berkes, Türkiye’de Çağdaşlaşma, YKY Niyazi Berkes, Türk Düşününde Batı Sorunu, Bilgi Yayınevi Tarık Zafer Tunaya, Batılılaşma Hareketleri, Arba Yayınları Hilmi Ziya Ülken, Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, Ülken Yayınevi Hasan Bülent Kahraman, Postmodernite ile Modernite Arasında Türkiye, Everest İlber Ortaylı, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İletişim yay. Eric Jan Zürcher, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, İletişim yay. İsmail Cem, Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi, İş Bankası Kültür Yayınları. Şerif Mardin, Türk Modernleşmesi Makaleler 4, içinde “Tanzimat’tan Sonra Aşırı Batılılaşma”, İletişim Yay. Feroz Ahmad, Modern Türkiye’nin Oluşumu, Tanzimat ve Meşrutiyet Dönemi Romanlarından Örnekler: Şemseddin Sami, Taaşşuk-u Talat ve Fitnat Ahmet Mithat Efendi, Felatun Bey ve Rakım Efendi Nabizade Nazım, Zehra, Karabibik Mizancı Murat, Turfanda Mı Yoksa Turfa Mı? Samipaşazade Sezai, Sergüzeşt Recaizade Mahmut Ekrem, Araba Sevdası Ömer Seyfettin, Efruz Bey Namık Kemal, İntibah,