Dersin amacı, Osmanlı İmparatorluğu’nun klasik dönemde dış siyasetin yürütülmesinde en mühim stratejik araç olarak benimsediği askeri gücünün yerine 18. yüzyılın son çeyreğinden itibaren diplomasiyi yerleştirmesinin temel nedenlerini kavramak ve 19. yüzyılda gerçekleşen modernizasyon hareketlerinin diplomasi alanına nasıl yansıdığını, Büyük Güçler ve Doğu Sorunu ekseninde ele almaktır.

Dersi alan öğrenciler diplomasinin temel kavramları hususunda bilgi sahibi olacak ve diplomasinin devletlerin dış siyasetinde nasıl bir rol oynadığını yakın dönem Osmanlı tarihi perspektifinden analiz edeceklerdir. Osmanlı İmparatorluğu’nun 18. yüzyılın sonlarından itibaren Avrupa uluslararası ilişkiler ve hukuk sistemine dâhil olmak amacıyla diplomasiye olan yaklaşımını nasıl değiştirdiği ve sürekli diplomasiye geçiş süreci ele alınacaktır. Avrupalı büyük güçlerin, Osmanlı topraklarına yönelik ve büyük ölçüde 18. ve 19. yüzyılda şekillenen ekonomik, siyasal ve stratejik çıkarları üzerinde durulacak ve Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılması olasılığının Avrupa diplomatik atmosferini nasıl etkilediği değerlendirilecektir. 1815 tarihli Viyana Kongresi’nden sonra oluşturulan yeni diplomatik düzenin Osmanlı diplomasisine etkileri, Osmanlı Hariciye Nezareti’nin kuruluşu ve Tanzimat bürokrasisiyle oluşturulan diplomasi anlayışı ele alınacaktır. I. Dünya Savaşı öncesinde Osmanlı dış politikasının seyri ve modern Türk diplomasisine bıraktığı miras tartışılacaktır.

Sunuş Yoluyla Öğretim, Tartışma, Soru-Cevap

Akyılmaz, G. 2001. Osmanlı Diplomasi Tarihi ve Teşkilatı, Gül Yayınları, Konya. Anderson, M. S. 1966. The Eastern Question, 1774-1923: A Study in International Relations, St. Martin’s Press, New York. Bostan, Z. 2021. Osmanlı Hariciyesinin Modern Temelleri : II. Abdülhamid Döneminde Diplomasi, Kitap Yayınevi, İstanbul. Çağdaş Türk Diplomasisi 200 Yıllık Süreç, 15-17 Ekim 1997 Bildiriler Kitabı, (Haz. İ. Soysal), Türk Tarih Kurumu, Ankara 1999. Charmley, J. 1999. Splendid Isolation?: Britain, the Balance of Power and the Origins of the First World War, Hodder HB, United Kingdom. Davison, R. H. 1986. ‘The Westernization of Ottoman Diplomacy in the Nineteenth Century’, National and International Politics in the Middle East, (Ed. E. Ingram), Frank Cass, London, 54-65. Davison, R. H. 2021. Osmanlı İmparatorluğu’nda Reform 1856-1876, (çev. O. Akınhay), Dergah Yayınları, İstanbul. Dönmez, A. 2014. Osmanlı Modernleşmesinde İngiliz Etkisi: Diplomasi ve Reform (1833-1841), Kitap Yayınevi, İstanbul. Findley, C. V. 1972. ‘The Foundation of the Ottoman Foreign Ministry: The Beginnings of Bureaucratic Reform under Selim III and Mahmud II’, International Journal of Middle East Studies, 3-4, 388-416. Girgin, K. 1994. Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemleri Hariciye Tarihimiz (Teşkilat ve Protokol), Türk Tarih Kurumu, Ankara. Hurewitz, J. C. 1961. ‘Ottoman Diplomacy and the European State System’, Middle East Journal, 15-2, 141-152. Hurewitz, J. C. 1961. ‘The Europeanization of the Ottoman Diplomacy: The Conversion from Unilateralism to Reciprocity in the Nineteenth Century’, Belleten, XXV, 455-466. İskit, T. 2015. Diplomasi Tarihi, Teorisi, Kurumları ve Uygulaması, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul. Kasaba, R. 2005. Dünya, İmparatorluk ve Toplum: Osmanlı Yazıları, (çev. B. Büyükkal), Kitap Yayınevi, İstanbul. Kınlı, O. 2016. Osmanlı Devleti’nde Modernleşme ve Diplomasi, İmge Yayınları, İstanbul. Kissinger, H. 2004. Diplomasi, (çev. İ. H. Kurt), İş Bankası Yayınları, İstanbul. Lambert, A. 2020. The Crimean War: British Grand Strategy Against Russia, 1853-56, 2nd Edition, Routledge, United Kingdom. Modern Çağ’da Savaş ve Diplomasi, (kolektif), Ed. A. Dönmez, Altınordu Yayınları, Ankara 2022. Naff, T. 1961. Ottoman Diplomacy and the Great European Powers, 1789-1802, University of London, PhD Dissertation, London. Naff, T. 1963. ‘Reform and the Conduct of Ottoman Diplomacy in the Reign of Selim III, 1789-1807’, Journal of American Oriental Society, 83-3, 295-315. Ortaylı, İ. 2019. İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, Kronik Yayınları, İstanbul. Ortaylı, İ. 2004. Osmanlı İmparatorluğu’nda İktisadi ve Sosyal Değişim, Turhan Yayınları, Ankara. Osmanlı Diplomasi Tarihi Kurumları ve Tatbiki (kolektif), Ed. M. A. Yalçınkaya, U. Kurtaran, Altınourdu Yayınları, Ankara 2018. Ottoman Diplomacy: Conventional or Unconventional, Ed. A. N. Yurdusev, Palgrave Macmillan, Great Britain 2004. Özkan, S. H. 2017. Osmanlı Devleti ve Diplomasi, İdeal Yayınları, İstanbul. Tuncer, H. 2003. Doğu Sorunu ve Büyük Güçler (1853-1878), Ümit Yayıncılık, Ankara. Turan, N. S. 2014. İmparatorluk ve Diplomasi, Osmanlı Diplomasisinin İzinde, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul. Yasamee, F. 2018. Abdülhamid’in Dış Politikası, (çev. Y. S. İnanç), Kronik Yayınları, İstanbul.