Bu ders devletin sosyo-mekansal planlama, düzenleme ve denetim pratiklerine odaklanacak.

Bu dönem, devletin sosyo-mekansal planlama, düzenleme ve denetim pratiklerine odaklanacağız. Buradaki temel amacımız, modern siyasi iktidar biçimlerinin işleyişini, toplum ve çevreyi nasıl yeniden biçimlendirdiklerine dikkat kesilerek, anlamaya çalışmak. Dünyadan ve Türkiye’den tarihsel ve güncel incelemeleri ele alarak, bu pratiklerin dayandığı kamu politikalarını ve meşrulaştırıcı söylemleri –modernleşme, kalkınma, koruma, iyileştirme, yenileme, sürdürülebilirlik, koruma-kullanma dengesi vb. –tartışacağız. Güncel örneklerle, neoliberalizmin kalkınmacı ve korumacı politikalara olan yansımalarına kafa yoracağız.

Düz anlatım, tartışma, sunum ve görsel-işitsel malzeme yolu ile öğretme

Devletin sosyal alana müdahalesi: Türkiye örneğinde tarihsel bağlam 1 • Özbek, N. (2000). “Osmanlı İmparatorluğunda Sosyal Yardım Uygulamaları: 1839-1918.” Toplum ve Bilim (83), 111-132. • Özbek, N. (2002). “Osmanlı’dan günümüze Türkiye’de sosyal devlet.” Toplum ve Bilim (92), 7-33. Öneri: • Donzelot, J. (1991). “The mobilization of society,” The Foucault Effect: Studies in Governmentality (der. Burchell, Gordon, Miller) içinde, 169-179. • Foucault, M. “Yönetimsellik” • Gordon, C. (1991). “Governmental rationality: An introduction,” The Foucault Effect: Studies in Governmentality (der. Burchell, Gordon, Miller) içinde, 1-51. Devletin sosyal alana müdahalesi: Türkiye örneğinde tarihsel bağlam 2 • Parla, T. (1989). Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm (seçki) • Makal, A. (2002). “Türkiye’de tek parti dönemi ve korporatizm tartışmaları.” Toplum ve Bilim, 93, 173-199. Devlet hayırseverliği, klientalizm ve borç toplumu: Türkiye örneği • Yılmaz, Z. (2013). “AKP ve devlet hayırseverliği: Minnet ekonomisi, borç toplumu ve siyasal sermaye birikimi.” Toplum ve Bilim, 128, 32-70. Öneri: • Foucault, M. 8 ve 22 Şubat 1978 (Pastoral İktidar konulu) dersleri, Güvenlik, Toprak, Nüfus içinde. • Lazzarato, M. [2009] “Neoliberalizm İş Başında: Eşitsizlik, Güvensizlik ve Toplumsalın Yeniden Kurulumu. Politik-Ekonomik Alanın İncelenmesi İçin Temel Öğeler” (Çeviri: Sibel Yardımcı) ("Neoliberalism in Action: Inequality, Insecurity and the Reconstitution of the Social" Theory, Culture&Society, 2009, no. 26) • Lorey, I. [2009] “Yönetimsellik ve Kendini Güvencesizleştirme: Kültür Üreticilerinin Normalleştirilmesi Üzerine” (Çeviri: Özge Çelik) (“Governmentality and Self-Precarization”, Art and Contemporary Critical Practice (Londra: MayFlyBooks, 2009) s. 187-203.) Modern devlet ve okunaklı mekanları 1 • Mitchell, “Bölüm 2: Çerçevelendirmek, Bölüm 3: Düzen Görüntüsü” Mısır’ı Sömürgeleştirmek içinde. • Scott, Birinci Kısım (1. Bölüm), Devlet Gibi Görmek içinde 6. ve 7. Hafta: ARA SINAVLAR Modern devlet ve okunaklı mekanları 2 • Scott, Birinci Kısım (2. Bölüm), Devlet Gibi Görmek içinde • Zeybek, S. O. (2016). “Fennî ormancılığın keçiler ve köylülerle imtihanı: Sömürge imparatorluklarından ulus devletlere orman koruma.” Toplum ve Bilim (137), 129-153. Neoliberal kalkınmacılık 1 • Bilgen, A. (2020). “Neoliberal Kalkınma Paradigması ve Depolitizasyon İlişkisi Üzerine: Araçlar, Mekanizmalar ve Yansımalar.” Praksis, (54), 151-178. • Genç, F. (2018). İstanbul’da Kentsel Muhalefet ve Müşterekler Politikası. Teoriden Mücadeleye Müşterekler Siyaseti. Online yayın: https://musterekler.sehak.org/2018/12/06/istanbulda-kentsel-muhalefet-ve-musterekler-politikasi-firat-genc/ Öneri: • Yazıcı, B. (2013). “Güncel Sosyal Bilim Analizinin Sihirli Anahtarı: Neoliberalizm?” Toplum ve Bilim, 128, 7-31. • Genç, F. (2021) "Governing the contested City: Geographies of displacement in Diyarbakır, Turkey." Antipode 53, no. 6: 1682-1703. Neoliberal kalkınmacılık 2 • Adaman, F., Akbulut, B., & Arsel, M. (2016). Türkiye’de kalkınmacılığı yeniden okumak: HES’ler ve dönüşen devlet-toplum-doğa ilişkileri. Aksu, S. Erensü ve E. Evren, Sudan sebepler: Türkiye’de neoliberal su-enerji politikaları ve direnişler. İstanbul: İletişim. • Çoban, A., Özlüer, F., & Erensü, S. (2015). “Türkiye’de doğanın neoliberalleştirilmesi ve bu sürece karşı mücadeleler.” Yerel Yönetim, Kent ve Ekoloji: Can Hamamcı’ya Armağan. Ankara: İmge, 399-456. Neoliberal kalkınmacılık 3: GAP ve Ilısu Projesi örneği • Bilgen, A. (2018). “1977’den 2017’ye Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP): GAP’ın 40 Yılı Üzerine Nitel ve Çok Boyutlu Bir Değerlendirme.” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 73(3), 811-840. • Hasankeyf Koordinasyonu (2019) Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santralı Projesi Eleştiri Raporu Öneri: • İlhan, A. (2016). “Avrupa’dan Ortadoğu’ya Ilısu Projesine Karşı Hareket,” Sudan Sebepler içinde. • Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Ilısu Baraj Projesi Konulu Kabul Edilebilirlik Hakkında Rapor: Başvuru No. 6080/06 Zeynep AHUNBAY ve diğerleri / Türkiye, Avusturya ve Almanya • Büyüksaraç, G. B. (yayın aşamasında). “Destructive Developmentalism and Precarious Heritage: The Ilısu Dam Project and Hasankeyf,” Inventing Heritage: Dialogues on the Politics of Medievalism between the Balkans and the World (Penn State University Press) içinde. Türkiye bağlamında güncel koruma ve planlama tartışmaları • Gülöksüz, E. (2010). “Doğal Kaynağa Dayalı Sermaye Birikimi ve Orman Sayılan Alanlarda Mülkiyet Hakları.” Memleket Siyaset Yönetim, 5(12), 70-89. • Giritlioglu, P. (2020). “Planlama Perspektifinden Orman Sınırı Dışına Çıkratılan Alanlar Sorunu: Istanbul Örneği”. Planlama. 30:2. Öneri: • Büyüksaraç, G. B. (2020). “Türkiye’de koruma siyaseti ve yerel topluluklar: Köprülü Kanyon Millî Parkı örneği.” Antropoloji, (40), 14-36. Hafriyat ekonomisi sınırlarında devlet-sermaye-toplum etkileşimi • Anna Tsing ile söyleşi: “Küreselleşme ve ‘enkazda yaşamak’ üzerine” Öneri: • Tsing, Friction: An Ethnography of Global Connection.