Türkiye'de kadın kimliğinin oluşum sürecini tarihsel bağlantıları çerçevesinde ortaya koymak. Gerek Osmanlı gerekse Cumhuriyet modernleşmesi sürecinde yeni kadın kimliği kurgusunun sürecin temel tartışmaları arasında yer aldığını özgün metinlere dayanarak vurgulamak. Kadınların kendi kimliklerini kurgulama konusunda irade ortaya koyduklarını örneklerle açıklamak.

Cumhuriyet Türkiyesi'nde modernleşmenin belirleyici unsurlarından biri olan kadın kimliğininin ve bu çerçevedeki tartışmaların Osmanlı dönemi modernleşme sürecinden bağımsız incelenemeyeceği yapılan araştırmalarla ortaya çıkmıştır. Cumhuriyet Dönemi kadın politikaları bağlamında oluşturulmaya çalışılan kadın kimliğinin Osmanlı modernleşme sürecindeki kadın ve toplumsal cinsiyet tartışmalarıyla ilişkisini ortaya koyan metinlerin incelenmesi bu dersin içeriğini oluşturmaktadır. Bu çerçevede temel metinlerden hareketle Osmanlı döneminin modernleşmeci erkek yazarlarının kadın sorununa bakışı ve dönemin kadın hareketine katkı yapan öncü kadın yazarların bu konuya ilişkin görüşleri incelenecektir. Cumhuriyet Dönemi kadın hareketinin niteliğine değinilerek , bu hareketin dönemin kadın politikalarına ne ölçüde etkisi olduğu tartışılacaktır.

Anlatım, tartışma, ödev sunumları

Afetinan, Tarih Boyunca Türk Kadınının Hak ve Görevleri. İstanbul, MEB, 1982. Aynur Demirdirek, Osmanlı Kadınlarının Hayat Hakkı Arayışının bir Hikayesi, İmge Yayınları, Ankara, 1993. Aynur İlyasoğlu, Örtülü Kimlik, Metis, İstanbul, 1994. Ayşe Durakbasa, Cumhuriyet Döneminde Modern Kadın ve Erkek Kimliklerinin Oluşumu: Kemalist Kadın Kimliği ve ‘Münevver Erkekler’, içinde 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Der: A. Berktay Hacımirzaoğlu, Tarih Vakfı Yayını. 1998. Ayşe Durakbaşa Halide Edib: Türk Modernleşmesi ve Feminizm, İletişim, İstanbul, 2000. Ayşe Saktanber, (2001), “Kemalist Kadın Hakları Söylemi”, içinde Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Kemalizm, cilt 2, İletişim Yayınları. Ayşegül Baykan ve Belma Ötüş-Baskett, (1999), Nezihe Muhittin ve Türk Kadını 1931, İletişim. Ayşegül Yaraman, Bir Demokrasi Tartışması-Türkiye’de Kadınların Siyasal Temsili (1935-1999), İstanbul, Bağlam Yay., 1999. Aytunç Altındal. Türkiye’de Kadın. İstanbul, 8. bs. Alfa yay., 204. Bernard Caporal, Kemalizm ve Kemalizm Sonrası Türk Kadını 1919-1970, Çev:Ercan Eyipoğlu, Ankara, T.İş Bank. Yay., 1982. Deniz Kandiyoti, Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar-Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler-, İstanbul, Metis Yay., 1997. Emel Doğramacı, Türkiye’de Kadının Dünü ve Bugünü, Ankara, 3. bs., T İş Bank. Yay., 1982. Faik Bulut, İttihat ve Terakki’de Milliyetçilik, Din ve Kadın Tartışmaları 2 Cilt, İstanbul, Su Yay., 1999. Fatmagül Berktay, Tarihin Cinsiyeti, İstanbul, Metis Yay., 2003. Firdevs Gümüşoğlu, Cumhuriyet Dönemi Ders Kitaplarında Cinsiyet Rolleri (1928-1998), içinde 75 Yılda Tebaa’dan Yurttaş’a Doğru , Tarih Vakfı Yayını, 1998. Leyla Kaplan, Cemiyetlerde ve Siyasi Teşkilatlarda Türk Kadını (1908-1960), Ankara, Atatürk Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi, 1998. Mehmet Ö. Alkan, “Tanzimat’tan Sonra Kadının Hukuksal Statüsü ve Devletin Evlilik Sürecine Müdahelesi Üzerine”, Toplum ve Bilim, sayı:50, Yaz 1990. Mehmet Ünal, “1917 Tarihli Hukuk-i Aile Kararnamesi”Aile Yazıları I –Temel Kavramlar- Der: Beylü Dikeçligil- Ahmet Çiğdem- Belma Tokuroğlu, Ankara, T.C.Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı, 1991, s.396-397. Meyda Yeğenoğlu. Sömürgeci Fantaziler._Oryantalist Söylemde Kültürel ve Cinsel Fark-, İstanbul, Metis, 2003. Nermin Abadan-Unat, Toplumsal Değişme ve Türk Kadını”, Türk Toplumunda Kadın içinde, İstanbul, Araştırma, Eğitim, Ekin ve Türk Sosyal Bilimler Dern, 1982, (1-32) Nermin Abadan-Unat (1998a) "Söylemden Protesto ya da Türkiye'de Kadın Hareketinin Dönüşümü, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler içinde, Der: A. Berktay Hacımirzaoğlu, Tarih Vakfı, İstanbul. Nilüfer Göle, Modern Mahrem, Metis, İstanbul, 1992. Niyazi Berkes, Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul, Doğu Batı Yay. Nüket Esen, Türk Romanında Aile Kurumu (1870-1970), Ankara, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı, 1991. Nüket Sirman., Kadınların Milliyeti, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce 4 – Milliyetçilik içinde- İstanbul, 2. bs.,İletişim Yay, 226-244. Selda Şerifsoy, “Aile ve Kemalist Modernizasyon Projesi, 1928-1950”, içinde Vatan, Millet, Kadınlar, (der.) A. G. Altınay, İletişim Yayınları, İstanbul, 2000, ss.155-88 Serpil Çakır, Osmanlı Kadın Hareketi, 2. Bs., İstanbul, Metis yay., 1996. Şefika Kurnaz, Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını (1839-1923) İstanbul, MEB Yay., 1992. Şehmus Güzel, “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Toplumsal Değişim ve Kadın”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, c.4. Şirin Tekeli, "Birinci ve İkinci Dalga Feminist Hareketlerin Karşılaştırmalı İncelemesi", 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler içinde, Der: A. Berktay Hacımirzaoğlu, Türkiye İş Bankası, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, Tarih Vakfı, İstanbul, 1998. Şirin Tekeli, “Kadın”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, c:5. Şirin Tekeli, Kadınlar ve Siyasal Toplumsal Hayat, İstanbul, Birikim Yay., 1982. Şirin Tekeli,(der.)Kadın Bakış Açısından 1980’ler Türkiye’sinde Kadın, İstanbul, İletişim, 1990. Tezer Taşkıran, Cumhuriyetin 50. Yılında Türk Kadın Hakları, Ankara, Başbakanlık Bs., 1973. Yaprak Zihnioğlu, “Kadın İnkılabı”, Tarih ve Toplum, Mart 2001, sayı:207, (c:35) Yaprak Zihnioğlu, Kadınsız İnkılap, Nezihe Muhittin, Kadınlar Halk Fırkası, Kadın Birliği, Metis, İstanbul, 2003. Yeşim Arat,” Türkiye’de Modernleşme Projesi ve Kadınlar”, içinde,Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik,(der.) S. Bozdoğan, R. Kasaba, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul. 1998. Zerrin Ediz, Kadınların Tarihine Giriş- Hititlerden Günümüze, İstanbul, Adım Yay., İstanbul, 1995. Zülal Kılıç "Cumhuriyet Türkiyesi'nde Kadın Hareketine Genel Bir Bakış" 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler içinde, Der: A. Berktay Hacımirzaoğlu, Türkiye İş Bankası, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, Tarih Vakfı, İstanbul, 1998.