Tanzimat Fermanı ile başlayan Osmanlı son döneminin en etraflı değişimi kapsamında taşra idaresi de yeniden yapılandırılmıştır. Derste Tanzimat döneminde Osmanlı taşra idaresinde gerçekleştirilen söz konusu yapısal dönüşüm detaylı bir şekilde incelenecektir. Bu süreçte hayata geçirilen idarî, adlî ve hukukî düzenlemelerin sebep ve sonuçlarının anlaşılması, gerçekleştirilen dönüşümün Cumhuriyet Türkiye'sine yansımalarının tespiti amaçlanmaktadır.

3 Kasım 1839 tarihinde ilan edilen Tanzimat Fermanı sonrasında Osmanlı taşrasında Muhassıllık sistemi uygulamaya konulmuş ancak iki sene gibi kısa bir süre sonunda kaldırılmak durumunda kalmıştır. Bundan sonra Kaymakamlık ilk defa mülkî bir düzenleme olarak teşekkül ettirilmiş, daha sonra eyalet sistemi yerini vilayetlere bırakarak önemli bir yapısal dönüşüm gerçekleştirilmiştir. 1864 yılında ilan edilen Vilayet Nizamnamesi ile Osmanlı taşra idaresinde artık nizamnameler dönemine girilmiştir. Nitekim bu sürecin ilk yarısında Osmanlı taşra idaresinde gerçekleştirilen birçok değişiklik imparatorluğun sonuna kadar yürürlükte kalmıştır.

Anlatım, ppt sunumu.

Halil İnalcık, "Tanzimat'ın Uygulanması ve Sosyal Tepkiler", Belleten, 112, Ankara 1964, s. 623-690. Ali Akyıldız, Tanzimat Dönemi Osmanlı Merkez Teşkilatında Reform, İstanbul 1993 Musa Çadırcı, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri'nin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, Ankara 1997. İlber Ortaylı, Tanzimattan Cumhuriyete Yerel Yönetim Geleneği, Ankara 1985. İlber Ortaylı, Tanzimat devrinde Osmanlı mahallî idareleri, 1840-1880, Ankara 2000. Coşkun Çakır, Tanzimat Dönemi Osmanlı Maliyesi, İstanbul 2001. Ayla Efe, Muhassıllık Teşkilâtı, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora tezi, 2002. Roderic H. Davision, Reform in the Ottoman Empire, 1856-1876, Princeton 1963. Ali Akyıldız, "Tanzimat", DİA, 40, 2011, s. 1-10. Kemal Beydilli, "Islahat", DİA, 19, 1999, 174-185.