Cumhuriyet dönemi eğitiminin önemli bir bölümü Osmanlı devletinden alınan miras üzerine oluşturulmuştur. Elbette Tanzimat ve modernleşme/batılılaşma dönemlerinde ortaya çıkan eğitim algıları Cumhuriyet dönemi eğitimini önemli ölçüde etkilemiştir. Derste amaçlanan Osmanlı dönemi eğitimini tarihsel süreç içerisinde değerlendirmektir.

Osmanlı Devleti'nin modernleşme sürecinde değişen ve yeniden yapılanan eğitim alanın Cumhuriyet Dönemi eğitimine etki katkı ve nasıl bir dönüşüm sürecinden geçtiği irdelenecektir.

Konu Anlatımı, Sunum

Ayverdi, Samiha, Maarif Davamız, İzmir: Sobe Matbaası, 1970. Aziz Berker, Türkiye’de İlk Öğretim I (1839-1908), Ankara, M.E.B., 1945. Bakanlar Kurulu Kararları Kataloğu (Kurumlara Göre) 1920-1944: Konu ve Şahıs Adları İndeksi, Ankara, T.C.Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Cumhuriyet Arşivi Daire Başkanlığı, 1995.c.11. Baran, Tülay Alim, Vasıf Çınar, İstanbul: Hema Yayınları, Temmuz, 2001. Başaran, İ.Ethem, Türk Eğitim Sistemi, Ankara, 1994. Bayram Kodaman, Abdülhamit Devri Eğitim Sistemi, Ankara, T.T.K., 1988 Berker Aziz, Türkiye’de İlköğretim (1839-1908), Ankara, 1945. Bilgiç Emin, Maarif Davamız, Boğaziçi Yay., İstanbul 1986. Binbaşıoğlu, Cavit, Cumhuriyet Dönemi Eğitim Bilimleri Tarihi, Ankara: 1999. Cavit Binbaşıoğlu, Türkiye’de Eğitim Bilimleri Tarihi, İstanbul, M.E.B. 1995. Cicioğlu Hasan, Türkiye Cumhuriyeti’nde İlk ve Ortaöğretim (Tarihi Gelişim), DTCF Yay. Ankara 1982. Cumhurbaşkanları, Başbakanlar ve Millî Eğitim Bakanlarının Millî Eğitimle İlgili Söylev ve Demeçleri”, 3 cilt, Ankara 1946. Cumhuriyet Döneminde Eğitim II, İstanbul, M.E.B. Yay., 1999. Declaration de Geneve İnternationale de Secours Aux Enfants, Geneve Union, 17 Mai 1923. Dewey John, Türkiye Maarifi Hakkında Rapor, M.E.B. Yay., İstanbul 1952. Dewey, John, Türkiye Maarifi Hakkında Rapor, İstanbul, Devlet Basımevi, 1939. Dil Encümeni: “Elifba Raporu”, İstanbul, 1928. Edip Süleyman, Türk Çocuklarına Tarih Dersleri, İstanbul, 1929. Ergün, Mustafa, Atatürk Devri Türk Eğitim, Ankara,1982. Faik Reşit Unat, Türkiye Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış, Ankara, M.E.B., 1964. Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Eğitim Politikası Üzerine Konuşmalar, yay. haz., Kemal Aytaç, Ankara, A.Ü. Basımevi, 1984. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 1923 Eskişehir-İzmit Konuşmaları, yay. haz. Arı İnan, Ankara, T.T.K., 1982. Gordfruva, İlk Mekteplerde Terbiye-i Fenniye, Çev. Haran er Reşid Kocacan, İstanbul: Matbai Amire, 1925 (1341). Gökalp Ziya, Milli Terbiye ve Maarif Meselesi, İş Matbaacılık ve Tic., Ankara 1972. Hacıeminoğlu Necmettin, Milliyetçi Eğitim Sistemi, Bilim Matbaası, Ankara 1977. Harf Devriminin 50. Yılı Sempozyumu (1978: Ankara) düzenleyen T.T.K., Atatürk ve Devrimini araştırma Merkezi, Ankara: T.T.K., 1981. Hasan Ali Koçer, Türkiye’de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi (1773-1923), İstanbul, M.E.B.,1991. Hasan Cicioğlu, Türkiye Cumhuriyeti’nde İlk ve Orta Öğretim (Tarihi Gelişim) Ankara, A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları, 1982. Haydaroğlu İlknur P., Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı Okullar, Kültür Bakanlığı Yay. Ankara 1990. Hükümet Programları ( 1920- 1965 ), haz. İsmail Arar, İstanbul, Burçak, 1968. İnan, M.Rauf, “Mustafa Necati” Ankara, Türkiye İş Bankası Yayınları, 1980. İsmail Hakkı Tonguç, İlköğretim Kavramı, İstanbul, Remzi, 1946. İsmet İnönü, İlköğretim Davamız, Ankara, Sümer Matbaası, t.y. İsmet İnönü’nün Maarife Ait Direktifleri, Maarif Matbaası, İstanbul 1939 John Dewey, Demokrasi ve Terbiye, İst.: Devlet Mat., 1928, John Dewey, Türkiye Maarifi Hakkında Rapor, M.E.B. Yay., İstanbul 1952. Kansu, Nafi A., Türkiye Maarif Tarihi, Ankara, 1930 Levend Agah Sırrı, Maarifimiz ve Milli Terbiyemiz, İstanbul 1940, Burhaneddin Matbaası. Maarif Vekaleti, Türkiye Cumhuriyeti Maarifi (1940-1941), Maarif Matbaası, İstanbul 1941. Lord Kinross, Atatürk: Bir Milletin Yeniden Doğuşu, 17. bs. İstanbul, Altın Kitaplar, 2006. M.E.B., Cumhuriyetimizin 50. Yılında Rakam ve Grafiklerle Milli Eğitimimiz, M.E.B. Yay., İstanbul 1974. M.Rauf İnan, Mustafa Necati; Kişiliği, Ulusal Eğitime Bakışı, Konuşma ve Anıları, Ankara, Türkiye İş Bankası, 1980. Maarif Albümü, La Vie Scolarie en Turquie, İstanbul, Devlet Matbaası,1928. Maarif Düsturu I, haz. Faik Reşit, İstanbul,1928. Maarif İlk Tahsil Çağındaki Çocuklar İstatistiği 1940, Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, İstanbul, Hüsnü Tabiat Basımevi,1942. Maarif İstatistiği 1938-1939, Başvekalet İstatistik Umum Müdürlüğü, Neşriyat No: 186 Ankara, Ulusal Matbaa, 1942. Maarif Nezâreti, Maarif-i Umûmiye Kanunu Layihasının Esbab-ı Mucîbe Mazbatası ve Layihası, İstanbul: Matbaa-ı Amire, 1325 Maarif: İlk Tedrisat Kanunları, Toplayan: Muallim Ahmet Halit, İstanbul, Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi, 1934. Maarif 1923-32 İstatistikleri, İstanbul, Devlet Matbaası, 1933. Maarif: Millet Mektepleri Maarif İstatistiği(1928-1935) İstanbul,1936. Maarifle İlgili Kanunlar II, İstanbul, Maarif Matbaası, 1944. Mahmut Cevat İbnü’ş Şeyh Nafi, Maarif-i Umumiye Nezareti Tarihçe-i Teşkilat ve İcraatı XIX. Asır Osmanlı Maarif Tarihi, haz. Taceddin Kayaoğlu İstanbul: Yeni Türkiye Yayınları 2001. Mehmet Ö.Alkan, Tanminat’tan Cumhuriyet’e Modernleşme Sürecinde Eğitim İstatistikleri 1839-1924, tarihi istatistikler Dizisi, c.VI, Ankara Kasım 2000. Milli Eğitimle İlgili Kanunlar I, Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1953. Milli Eğitimle İlgili Mevzuat (1857-1923) der. ve düz.Reşat Özalp, İstanbul: M.E.B. Basımevi,1982. Muallim Abdülbaki, Cumhuriyet Çocuğunun Din Dersleri 1927-1931, İstanbul, Kaynak,2005. Mustafa Ergun, II. Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri (1908-1911), Ankara, Ocak Yayınları,1993. Mustafa Ergün, Atatürk Devri Türk Eğitimi, Ankara: A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları,1982. Mümtaz Turhan, Maarifimizin Ana Davaları ve Bazı Hal Çareleri, İstanbul: İstanbul Yayınevi Matbaası,1954. Nafi Atuf, Türkiye Maarif Tarihi (Bir Deneme), c.2, İstanbul: Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi, 1931. Necdet Sakaoğlu, Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2003. Nevzad Ayas, Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitimi, Kuruluşlar ve Tarihçeler, Ankara, M.E.B., Okay, Cüneyt, Eski Harfli Çocuk Dergileri, İstanbul, 1999. Okurlar, Şahap, İlköğretim Kılavuzu Teşkilat – Türkçe, İstanbul: 1952. Osman Ergin, İstanbul Mektepleri ve İlim, Terbiye ve Sanat Müesseseleri Dolayısiyle Türkiye Maarif Tarihi, İstanbul, Eser Matbaası, 1977. Özerdim, N.Sami, Atatürk ve Devrimleri Kronolojisi, İstanbul,1963. Öztürk, Cemil, Atatürk Devri Öğretmen Yetiştirme Politikası, Ankara, Türk Tarih Kurumu, 1996. Öztürk, Cemil, Türkiye’de Dünden Bugüne Öğretmen Yetiştiren Kurumlar, İstanbul,1998. Parker, Dr. Berly: “Türkiye’de İlk Tahsil Hakkında Rapor”, İstanbul 1939. Peyami Safa, İlk Mektepler Türk Grameri, İstanbul, 1929. Resimli Ay Cep Alfabesi ve Gramer Kaideleri, (D.T. Encümeni Müsaade ve Tavsiyesiyle Tab olunmuştur), Ay Matbaası Türk Limited Şirketi, 1928. Reşat Özalp, Aydoğan Ataünal, Milli Eğitimde Kongreler ve Şuralar, Cumhuriyet Döneminde Eğitim, Ankara, M.E.B., 1983. Sadrettin Celal, Cumhuriyet Çocuklarına Sevimli Kıraat, İstanbul, 1929. Sakaoğlu Necdet, Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tarihi, İstanbul, İletişim, 1992. Sakaoğlu Necdet, Osmanlı Eğitim Tarihi, İletişim, İstanbul 1993. Sezer Ayton, Atatürk Döneminde Yabancı Okullar (1923-1938), TTK Yay., Ankara 1999. Tanzimat’tan Cumhuriyete Yasalarımız Dizini 1839-1923, haz.Ahmed Ziya, yeni harflerle çev. Nuri Onat, Ankara, Danıştay Matbaası, 1990. Topçu Nurettin, Türkiye'nin Maarif Davası, Hareket Yay., İstanbul 1970. Tülay Alim Baran, Vasıf Çınar ve İzmir’e Doğru Gazetesi Yazıları, İstanbul, Arma, 2001. Türk Eğitim Derneği, Atatürk ve Eğitim, Türk Eğitim Derneği Yay. Türkiye Bibliyografyası: Resmi Neşriyat,1928-1938 İstanbul: Devlet Basımevi, 1939. Yücel, Hasan-Ali: “Türkiye’de Orta Öğretim”, İstanbul 1938.